پست کامپکت چیست؟ می‌دانیم که امروزه صنعت برق به‌قدری با دنیای ما گره‌خورده که نمی‌توان بدون وجود آن امور زندگی را پیش برد. برخی از این تجهیزات از اجزای جدایی‌ناپذیر صنایع مختلف هستند، به‌عنوان‌مثال پست‌های توزیع‌کننده برق یا تابلوهای برق که در مقالات دیگر در موردشان صحبت کردیم، تقریباً در تمامی صنایع به‌کاربرده می‌شوند. با فرنام الکتریک همراه باشید تا در رابطه با پست کمپکت اطلاع تکمیلی را ارائه دهیم.
پست کمپکت‌ها در واقع همان پست‌های توزیع‌کننده‌ای هستند که در مکان مشخصی ساخته می‌شوند، یا از قبل به‌صورت پیش‌ساخته موجود هستند و در محل جدید نصب می‌گردند. به این پست‌های توزیع‌کننده پیش‌ساخته اصطلاحاً پست کمپکت گفته می‌شود.
احتمالاً بارها و بارها این پست‌ها را در گوشه و کنار خیابان‌های مختلف دیده‌ایم، بدون آن‌که در رابطه با آن اطلاعاتی داشته باشیم. اگر تمایل دارید با این تجهیزات، مشخصات و کاربردشان به طور دقیق آشنا شوید، مقاله زیر را مطالعه کنید.
پست کمپکت چیست؟
یک پست توزیع‌کننده برق مشابه یک کیوسک است که به‌صورت پیش‌ساخته از فلزات یا بتن سبک ساخته می‌شود. در مکان‌هایی که به دلیل محدودیت فضا و… امکان ساختن یک پست توزیع‌کننده دائمی نیست، از پست کمپکت‌ها استفاده می‌شود تا تابلوهای برق، ترانس‌ها و سایر تجهیزات درون آن قرار گیرد. به‌طورمعمول از این تجهیزات در مکان‌های عمومی و فضای باز استفاده می‌شود.
به‌ویژه در صنعت ساختمان‌سازی از پست کمپکت‌ها برای گنجاندن تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود تا علاوه بر ایجاد ایمنی در محل کار، پس از پایان پروژه بتوان این پست‌ها را به‌راحتی حمل‌ونقل کرد. علاوه بر مکان‌های عمومی در ایستگاه‌های مخابراتی و رادیویی نیز از این پست‌ها استفاده می‌شود.
پست‌های پیش‌ساخته بر اساس سه پارامتر خود به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند، یکی از این پرامترها یکپارچگی است، به این صورت که اگر پست به‌صورت یکپارچه و تغییرناپذیر ساخته شده باشد، اصطلاحاً پکیج گفته می‌شود و اگرمتشکل اجزای جداگانه و تغییرپذیرباشد، ماژولار گفته می‌شود. به‌طورمعمول در مکان‌های شلوغ از پست‌های ماژولار استفاده می‌شود تا بتوان در صورت لزوم قطعاتی به آن اضافه کرد.
پارامتر دیگر فونداسیون پست کمپکت است. برخی پست‌ها دارای محل فونداسیون پایه هستند. در حالی‌که دسته دیگر بدون وجود فونداسیون پایه مستقیما روی زمین قرار می‌گیرند، البته در نصب این دسته از پست‌ها استانداردهایی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند.
ارتفاع پست پارامتر بعدی است که در دسته‌بندی انواع پست‌های پیش‌ساخته در نظر گرفته می‌شود. بر این اساس پست‌ها به سه نوع نیم طبقه (نیمه دفنی)، یک طبقه و دو طبقه تقسیم بندی می‌شود.
پست کمپکت پیش ساخته چیست؟
پست کمپکت پیش ساخته (Compact Substation) به سازه ای از جنس فلز یا ساندویچ پنل گفته می شود. در این سازه، تجهیزات مختلف الکتریکی و مکانیکی از جمله ترانس ها، تابلو برق و تجهیزات ثبت و اندازه گیری جریان و ولتاژ الکتریکی قرار می گیرد.
از پست های کامپکت بیشتر در مکان های روباز و فضاهایی که در محل تردد عمومی است استفاده می شود. تامین امنیت و ایمنی در این سازه به دلیل مجاورت مکان های عمومی، در اولویت قرار دارد. در این مقاله با هم به مرور ساختار کلی یک پست کمپکت و اجزای تشکیل دهنده آن، کاربردها، نکات مهم نصب و بهره برداری و استانداردهای طراحی یک پست Compact پیش ساخته ایمن و کارآمد می پردازیم، با ما همراه باشید!
ویژگی های پست کمپکت چیست؟
پست کمپکت پیش ساخته دارای مزایای متعددی است که باعث رشد روزافزون استفاده از آن توسط شرکت ها و سازمان های مختلف شده است. بخشی از این ویژگی ها عبارتند از:
- حمل و نقل آسان
- ایمنی و امنیت بالا
- قابلیت کنترل از راه دور (Remote control)
- سازگار با محیط زیست
- ساخت و ساز کم هزینه
- امکان نصب در محل های عمومی
- امکان آماده سازی و تحویل در کمترین زمان
- صرفه جویی هزینه نسبت به خرید زمین در پست آجری یا بتنی
اجزای تشکیل دهنده پست کمپکت
قطعات و تجهیزات مختلفی در ساختمان یک پست کامپکت وجود دارند. از جمله این تجهیزات می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- تابلو برق فشار ضعیف
- تابلو برق فشار متوسط
- بانک خازن
- ترانسفورماتور: در سه نوع، روغنی با منبع انبساط، هرمتیک و رزینی (خشک)
- لوازم اندازه گیری:
شامل فیوز، دستگاه اندازه گیری ولتاژ، توان اکتیو و راکتیو و ضریب قدرت و کنتور و دستگاه سنجش رفتار بار
- کابل برق
در پست کمپکت از انواع کابل فشار قوی چند رشته ای و فشار ضعیف تک رشته ای به عنوان هدایت کننده های جریان ورودی و خروجی به سیستم استفاده می شود.
- انواع باسبار
باسبار یک نوع کانال فلزی است که می تواند به عنوان محل انتقال خطوط مسی و عایق در مسیر بلوک های اتصال سیستم های توزیعی به کار رود.
- سیستم حفاظتی و امنیتی
این کار به منظور کاهش ضریب بروز خطا در زمان بهره برداری سیستم صورت می پذیرد.
- سیستم اینترلاک
اینترلاک با ایجاد فاصله مناسب میان تجهیزات داخل پست کمپکت یک نوع عایق می سازد که بتوان در زمان سرویس های دوره ای و تعمیرات قطعات، با ایمنی کامل عمل نمود و جان پرسنل بهره بردار حفظ شده و آسیب جانی و مالی به کسی وارد نشود.
از پست کمپکت پیش ساخته بیشتر در معابر عمومی مانند پارک ها، ساختمان های تجاری، برج های مسکونی، نیروگاه ها، مجتمع های پتروشیمی، سد سازی، شرکت های تولیدی و صنعتی و شبکه های توزیع برق استفاده می شود.
نکات مهم در طراحی پست کامپکت پیش ساخته
در زمان طراحی و مهندسی پست کمپکت باید به این نکته توجه نمود که این سازه عمدتاً در یک مکان عمومی نصب خواهد شد. بنابراین تامین امنیت جانی عموم مردم و پرسنل بهره بردار باید در صدر توجهات شرکت سازنده قرار داشته باشد. سایر مواردی که باید در این زمان مورد نظر قرار گیرند عبارتند از:
- پیش بینی قابلیت نصب آسان روی فوندانسیون به وسیله پیچ و مهره
- دارا بودن مقاومت و استحکام بالا در برابر شرایط محیطی و آب و هوایی
- پیش بینی فضای تهویه برای خنک سازی داخل پست کامپکت
- رعایت وزن و ابعاد مناسب برای سهولت حمل و نقل
- استفاده از ورق گالوانیزه برای جلوگیری از خوردگی، آتش سوزی و ضربات سنگین
- پیش بینی ورودی و خروجی مجزا
- در نظر گرفته عرض مناسب برای درب ها جهت ورود و خروج تجهیزات
- جنس درب ها و قفل و لولا کاملاً ایمن و نفوذ ناپذیر باشد
- پیش بینی روشنایی در داخل پست کامپکت
مهمترین نکات هنگام نصب پست کامپکت
برای نصب این سازه فلزی باید دست کم ۲۰ سانتی‌متر از زمین فاصله ایجاد شود، به شکلی که اتاق پست در تماس با زمین قرار نداشته باشد. معمولا از پایه‌های سیمانی یا بتنی به عنوان واسط بین پست و زمین استفاده می‌شود.
دمای هوای داخل پست نباید از میزان مجاز آن بیشتر باشد. در این شرایط ظرفیت بار درون پست کاهش می‌یابد.
چنانچه بدنه پست فلزی باشد، درها، کاورها و همه قسمت‌های فلزی باید جریان را با حداکثر افت ۳ ولت از خود به سمت زمین انتقال بدهند، اما چنانچه وسایل جانبی غیر فلزی باشند، فقط برخی از اجزا نیاز به کابل تخریب بار و اتصال به زمین خواهند داشت.
برای حفاظت از پست برق پیش ساخته در مقابل زلزله، بدنه را با ورقه گالوانیزه می‌پوشانند. به علاوه پایه‌های آن را به گونه‌ای نصب می‌کنند که از ورود آب باران به داخل پست جلوگیری به عمل آید.
در مکان‌های شلوغ شهری عملیات نصب و اجرای پست باید سریع صورت بگیرد، به این منظور ترجیحاً از پیش ساخته‌های بدون فونداسیون استفاده می‌کنند.
سیستم زمین الکترونیکی نیز باید به شکل طراحی شود که جریان اتصال کوتاه در زمان مشخصی تحمل شود.
نصب و نگهداری پست‌های برق چندان ساده نیست، هر کدام از پست‌ها باید استانداردهای ویژه‌ای را داشته باشند و همه استانداردها باید رعایت شود.