سیم کشی برق ساختمان ، یکی از مهمترین بخش‌های برقکاری ساختمان است که باید با دقت و هوشمندی انجام شود. در ادامه، موارد مهم سیم کشی برق ساختمان را لیست می‌کنیم با فرنام الکتریک همراه باشید.
استاندارد برق کشی در ایران چیست؟
متولی اصلی استانداردها و ضوابط مربوط به ساختمان‌سازی در کشور ما وزارت مسکن و شهرسازی است. در همین راستا مجموعه استانداردهایی زیر نظر این وزارت‌خانه با نام مقررات ملی ساختمان تدوین شده است. مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان به موضوع استاندارد برق کشی اختصاص پیدا کرده است.
همچنین نشریه‌ای تحت عنوان نشریه ۱۱۰ منتشر شده است که به عنوان مکمل مبحث ۱۳ باید اساس کار سیم کشی برق در هر پروژه ساختمانی قرار بگیرد. تأیید تأسیسات الکتریکی در یک ساختمان توسط مهندس ناظر منوط به رعایت مقررات مبحث ۱۳ و نشریه ۱۱۰ مقررات ملی ساختمان است.
نوع سیم ها در سیم کشی ساختمان
نوع سیم بسیار مهم است و باید با دقت و هوشمندی انتخاب شود. سیم هایی که در سیم کشی ساختمان به کار می‌روند، باید به مقاومت الکتریکی و پایداری مکانیکی بالا، ضخامت و قطر مناسب، قابلیت تحمل جریان و ولتاژ بالا، مقاوم در برابر خوردگی و تاثیرات محیطی، و همچنین قابلیت جلوگیری از آتش‌سوزی و انفجار مقاومت کنند.
در سیم‌کشی ساختمان، سیم‌های مسی و آلومینیومی به کار می‌روند. سیم‌های مسی به دلیل مقاومت الکتریکی و حرارتی بالا، قابلیت تحمل جریان بالا، عدم ایجاد خوردگی و عمر زیاد، انتخاب اولیه برای سیم‌کشی ساختمان هستند. همچنین، سیم‌های مسی دارای راندمان بالای انتقال برق هستند و با توجه به تحمل بالای ولتاژ، برای انتقال انرژی الکتریکی از محل تولید به مصرف‌کنندگان نیز استفاده می‌شوند.
اما سیم‌های آلومینیومی نیز به دلیل وزن سبکتر، هزینه پایین‌تر و مقاومت بالا به جریان الکتریکی، در برخی موارد مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، سیم‌های آلومینیومی برای مسافت‌های طولانی‌تر نسبت به سیم‌های مسی مناسب هستند، زیرا به دلیل وزن کمتر خود و مقاومت بالا به جریان الکتریکی، انرژی الکتریکی را با کمترین افت ولتاژ به مصرف کننده منتقل می‌کنند.
به طور کلی، سیم‌های مسی به دلیل مقاومت الکتریکی بالا، قابلیت تحمل جریان بالا، مقاومت بالا در برابر خوردگی و عمر زیاد، اولین انتخاب برای سیم‌کشی ساختمان هستند. اما در صورتی که برای مسافت‌های طولانی‌تر نیاز به سیم‌های با وزن سبکتر و هزینه پایین‌تر دارید، سیم‌های آلومینیومی را می‌توانید در نظر بگیرید. با این حال، در انتخاب سیم‌های آلومینیومی باید به مشخصات فنی آن‌ها و همچنین استانداردهای مربوط به سیم‌ها و سیم‌کشی ساختمان توجه شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
قطر سیم ها در سیم کشی ساختمان
قطر سیم به عنوان یکی از مهمترین عوامل در انتخاب سیم مناسب برای انتقال جریان الکتریکی، بسیار حائز اهمیت است. قطر سیم باید به گونه‌ای باشد که بتواند جریان بالایی را به خوبی تحمل کند و باعث افت ولتاژ کمتری در طول مسیر شود.
در واقع، با افزایش قطر سیم، مساحت برشی سیم نیز افزایش می‌یابد و این باعث می‌شود که میزان جریانی که از سیم عبور می‌کند، بیشتر شود. این امر می‌تواند باعث کاهش افت ولتاژ در طول مسیر و بهبود کیفیت کارایی سیستم برقکاری شود.
همچنین، قطر سیم باید به نسبت نیازهای برقی ساختمان و جریان‌های مصرفی محاسبه شود. در صورت استفاده از سیم با قطر کمتر، جریان بالایی از سیم عبور می‌کند که باعث افت ولتاژ بیشتری در طول مسیر می‌شود که باعث کاهش کارایی سیستم برقکاری می‌شود. از طرف دیگر، استفاده از سیم با قطر بیشتر، باعث افزایش هزینه، حجم سیم‌کشی و نیز میزان جاذبه مغناطیسی می‌شود.
کابل غلاف
اکثر سیم‌کشی‌های داخلی با کابل غیر فلزی یا NM انجام می‌شود که با نام تجاری Romex نیز شناخته می‌شود. کابل NM از سه یا چند سیم ساخته شده‌است که درون یک قطعه پلاستیکی انعطاف‌پذیر یا غلاف پیچیده شده‌است.
این قطعه برای اکثر مدارهای داخلی، مانند مدارهای پریز، کلیدها، لامپ‌ها و لوازم خانگی استفاده می‌شود. اصول اولیه کابل NM را بیاموزید تا نوع مناسب را برای پروژه برق بعدی خود انتخاب کنید.
کدگذاری رنگ سیم برق
وقتی صفحه سیم کشی برق را نگاه می‌کنید؛ احتمالاً متوجه سیم‌های زرد، سفید، سیاه، قرمز یا سبز شده‌اید که هر کدام هدف خاصی را دنبال می‌کنند. رنگ هم در روکش بیرونی کابل‌های الکتریکی همراه و هم روی سیم‌های رسانایی جداگانه درون کابل‌ها یا داخل مجرا استفاده می‌شود. درک این کدگذاری رنگ می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که سیم‌کشی برای چه چیزی استفاده می‌شود و به حفظ ثبات در یک سیستم الکتریکی کمک می‌کند.
رنگ‌آمیزی کابل به اندازه سیم‌های داخل کابل و درجه آمپراژ کابل مربوط می‌شود. به‌عنوان مثال: کابل NM با روکش سفید برای مدارهای ۱۵ آمپر استفاده می‌شود، در حالی که کابل NM زرد برای مدارهای ۲۰ آمپری استفاده می‌شود.
رنگ‌آمیزی روی سیم‌های رسانای نشان‌دهنده استفاده استاندارد یا ترجیحی سیم است. به‌عنوان مثال: سیم‌های سیاه و قرمز معمولاً برای اتصالات حامل جریان یا «گرم» استفاده می‌شوند و سیم‌های سفید معمولاً هادی‌های «خنثی» به زمین هستند. سیم‌های عایق سبز و سیم‌های مسی لخت برای اتصال به زمین استفاده می‌شود.
مسافت سیم کشی ساختمان
مسافت سیم کشی در سیم کشی ساختمان، به عنوان یکی از عوامل مهم در انتخاب سیم‌های مناسب برای انتقال جریان الکتریکی، بسیار حائز اهمیت است. در واقع، با افزایش مسافت سیم کشی، افت ولتاژ در طول مسیر نیز افزایش می‌یابد که می‌تواند باعث کاهش کارایی سیستم برقکاری شود.
در سیم کشی ساختمان، مسافت سیم کشی باید به نسبت نیازهای برقی ساختمان و جریان‌های مصرفی محاسبه شود. همچنین، باید به فاصله بین منابع برق و مصرف‌کنندگان، نوع کاربری ساختمان، استفادهای محیطی و همچنین استانداردهای مربوطه توجه کرد.
در صورتی که مسافت سیم کشی زیاد باشد، با افزایش مسافت، میزان افت ولتاژ در طول مسیر نیز افزایش می‌یابد. این افت ولتاژ می‌تواند باعث کاهش کیفیت کارایی سیستم برقکاری شود و در برخی موارد باعث عدم عملکرد سیستم برقی شود. به عنوان مثال، در صورتی که مسافت سیم کشی برای یک سیستم برقی ۲۲۰ ولت با جریان ۱۰ آمپر بیشتر از ۲۵ متر باشد، با افزایش مسافت افت ولتاژ بیشتر از ۳درصد می‌شود که می‌تواند باعث کاهش کیفیت کارایی سیستم برقکاری شود.
به طور کلی، در صورتی که مسافت سیم کشی زیاد باشد، باید از سیم‌های با قطر بزرگتر استفاده کرد تا افت ولتاژ کمتری در طول مسیر به وجود آید. همچنین، در صورتی که محیط کاری شرایطی مانند رطوبت، گرد و غبار، و شرایط آب و هوایی نامساعد داشته باشد، باید از سیم‌های با مقاومت به خوردگی بالا استفاده کرد تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
برچسب‌گذاری سیم کشی برق
سیم‌ها و کابل‌های برق دارای علامت‌هایی هستند که روی عایق یا روکش بیرونی‌شان مهر یا چاپ شده است. این علامت‌گذاری‌ها اطلاعات مهمی در مورد سیم‌کشی و عایق، از جمله اندازه و جنس سیم، نوع عایق، تعداد سیم‌های موجود (داخل کابل)، و هر گونه درجه‌بندی یا ویژگی خاص ارائه می‌دهند.
خواندن و درک برچسب‌های روی سیم‌کشی بهترین راه برای اطمینان از دریافت مواد درجه‌بندی مناسب برای پروژه‌تان است.
استفاده از کابل دفن مستقیم
کابل برق استاندارد برای اجرا در داخل خانه طراحی شده‌است و توسط سازه‌های دیوار، سقف یا کف محافظت می‌شود. برای پروژه‌های فضای باز یا هنگام اجرای سیم‌کشی در زیر زمین، باید از کابل دفن مستقیم استفاده کنید که می‌تواند در زیر زمین با یا بدون مجرا نصب شود. با کابل دفن مستقیم، سیم‌های رسانای مجزا در وینیل جامد تعبیه شده‌اند تا به‌طور کامل از آن‌ها در برابر رطوبت محافظت کند.
سیم کشی برق
برداشتن سیم برق شامل برداشتن عایق پلاستیکی اطراف هسته فلزی سیم است. مهم است که این کار را با‌دقت انجام دهید تا آسیبی به فلز وارد نشود. این روش ساده است، اما نیاز به یک ابزار سیم‌کشی خاص و درک نحوه استفاده از آن دارد.
سیم کشی پنل قطع کننده مدار الکتریکی
تابلو برق یا تابلو خدمات، نقطه توزیع برق یک سیستم برق خانگی است. این جایی است که تمام مدارهای منفرد خانه برق خود را دریافت می‌کنند و در آنجا توسط قطع کننده‌ها یا فیوزها محافظت می‌شوند.
سیم‌کشی یک تابلو برق باید توسط یک برقکار دارای مجوز انجام شود، اما افرادی که این کار را انجام می‌دهند باید درک اولیه‌ای از نحوه کار یک تابلو و نقش مهمی که بریکرها در هر سیستم ایفا می‌کنند، داشته باشند.
استفاده از تجهیزات ایمنی در سیم کشی ساختمان
استفاده از تجهیزات ایمنی در سیم کشی ساختمان، بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند به حفظ ایمنی و کاهش خطرات ناشی از نصب نادرست سیم کشی در ساختمان کمک کند. در این راستا، استفاده از تجهیزات ایمنی، شامل مواردی مانند کابل‌های با عایق‌های مناسب، خطوط برق و کانکتورهای مناسب برای نصب، دستکش‌های محافظ، گوشی‌های محافظ و همچنین دستگاه‌های محافظ شدنی می‌شود.
استفاده از کابل‌های با عایق‌های مناسب، به منظور کاهش خطرات ناشی از آتش‌سوزی و برق‌گرفتگی بسیار مهم است. همچنین، باید مطمئن شد که کابل‌ها با استانداردهای مربوطه مطابقت دارند و قابلیت تحمل فشار و کشیدگی را دارند.
همچنین، استفاده از خطوط برق و کانکتورهای مناسب برای نصب، می‌تواند به حفظ ایمنی و کاهش خطرات ناشی از نصب نادرست سیم کشی در ساختمان کمک کند. باید مطمئن شد که خطوط برق با استانداردهای مربوطه مطابقت دارند و برق‌گیرهای مناسب برای نصب درمکان‌های مختلف ساختمان استفاده شده‌اند. همچنین، کانکتورهای مناسب برای نصب باید دارای محافظ‌های مناسبی باشند که از برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی جلوگیری کنند.
در کل، استفاده از تجهیزات ایمنی در سیم کشی ساختمان، بسیار مهم است و می‌تواند به حفظ ایمنی و کاهش خطرات ناشی از نصب نادرست سیم کشی کمک کند. برای استفاده بهینه و ایمن از تجهیزات ایمنی در سیم کشی ساختمان، باید به استانداردهای مربوطه توجه کرد، تجهیزات با کیفیت و مناسب را انتخاب کرد و مطمئن شد که تمام تجهیزات به درستی و با دقت نصب شده‌اند. همچنین، باید به دوره‌های آموزشی مربوط به نصب و استفاده از تجهیزات ایمنی در سیم کشی ساختمان شرکت کرد تا به طور کامل با این تجهیزات آشنا شوید و در صورت لزوم از نصب و استفاده صحیح این تجهیزات در سیم کشی ساختمان استفاده کنید.