تابلو برق یکی از کاربردی‌ترین سیستم‌ها در صنعت و … هستند. برای محافظت از ایمنی و سلامتی تابلو برق‌ها باید تست‌ها و آزمایشاتی انجام شود. انجام تست تابلو برق شاید در ظاهر ساده به نظر برسد، اما بسیار حیاتی است و از وقوع حوادث زیادی جلوگیری می‌کند. به همین دلیل تست تابلو برق باید با دقت بالا و مطابق اصول و پروتکل‌های تاییدشده انجام شود. در این مقاله به بررسی تست تابلو برق‌ها میپردازیم. با فرنام الکتریک همراه باشید.
اهمیت روش های تست تابلو برق
همان‌گونه که می‌دانید یکی از مهم‌ترین اجزاء در هر سیستم الکتریکی تابلو برق خواهد بود. با توجه به گستردگی فعالیت تابلو برق در صنایع و ساختمان‌های مختلف، حصول اطمینان از کیفیت تجهیزات و استانداردهای لازم در این تابلو برق می‌تواند اهمیت بالایی داشته باشد.
نحوه عملکرد تابلو برق به‌گونه‌ای است که چنانچه دریکی از اجزای آن با مشکلاتی مواجه شویم، فعالیت سیستم الکتریکی با اختلال مواجه خواهد شد. به همین منظور قبل از تحویل و راه‌اندازی تابلو برق انجام تست‌های موردنیاز ضروری خواهد بود.
تست‌های تابلو برق به‌صورت مختلف و با روش‌های گوناگون بر روی تجهیزات انجام خواهد گرفت. نخستین مرحله تست تابلو برق تست عایقی تابلو بر خواهد بود. این تست در دو بخش برای بررسی عایق الکتریک و اندازه‌گیری مقاومت عایقی انجام می‌گیرد. نوع دیگری از تست‌های تابلو برق به ایمنی و حفاظت تابلو برق مربوط است.
در این نوع تست مدار حفاظتی تابلو به‌دقت موردبررسی قرار می‌گیرد و اتصالات مدار باید به بهترین نحو برقرار باشند. این تست در چند مرحله انجام می‌شود.
آخرین مرحله از روش های تست تابلو برق به بررسی نهایی مسئول برمی‌گردد. در این قسمت به‌منظور بررسی استانداردهای تابلو برق، با تست کردن تمام تابلو و تجهیزات، تابلو را به مصرف‌کننده و اپراتور تحویل می‌دهند.
انواع روش های تست تابلو برق
دو نوع تست برای آزمایش تابلو ها وجود دارد:
الف) آزمایش معمول: آزمایشی که می تواند بر روی هر محصول مخرب باشد.
ب) آزمایش پایه ای: آزمایشی که به طور معمول روی محصولات ساخته شده انجام می گیرد تا سلامت بخش های مختلف تابلو در عملکرد عادی آنها مورد بررسی و تأیید قرار گیرد.
تست تابلو برق ، تست عایق
نخستین مرحله در تست تابلو برق که به‌عنوان یکی از تست‌های روتین محسوب می‌شود، تست عایق خواهد بود. برای چک کردن عایق در این مرحله ابتدا با اندازه‌گیری مقاومت عایق تجهیزات را موردبررسی قرار می‌دهند. همچنین در این مرحله باید دی‌الکتریک موجود در تابلو را به‌خوبی چک و بررسی نمایید.
پس از بررسی‌های اولیه مقاومت عایق و دی‌الکتریک به بررسی اتصالات مدارات مراقبتی خواهیم پرداخت. این روش که به هنگام تست روتین باید انجام پذیرد به چک کردن مقاومت اتصال خواهد پرداخت. در این مرحله باید سیگنال و اتصال با تستر را نیز انجام دهیم.
حال با بررسی تمام قطعات و اجزای گفته‌شده به مرحله پایانی تست عایق خواهیم رسید. در این مرحله با بررسی اجزای مختلف از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری خواهیم کرد. ازجمله مواردی که موردبررسی قرار می‌گیرد می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره کرد.
- هادی‌ها و سیم‌کشی
- تجهیزات جانبی سیم‌کشی
- اندازه‌گیری و بررسی میزان مقاومت تابلو در برابر شوک‌های الکتریکی
- بررسی فواصل مجاز
- چک کردن فواصل نصب
- بررسی و تست کارکرد الکتریکی
- تست کردن درجه حفاظت
- بررسی دقیق اجزای مکانیکی
- بررسی و تست اطلاعات فنی
- بررسی و تست برچسب مشخصات و اطلاعات
تست تابلو برق ، تست مقاومت عایقی
از دیگر تست‌های کاربردی در تابلو برق که از اهمیت زیادی برخوردار است اندازه‌گیری مقاومت عایقی خواهد بود. برای بررسی و تست کردن تابلو برق در این روش، به جهت اندازه‌گیری مقاومت عایقی از تست دی‌الکتریک استفاده می‌شود.
به هنگام بازرسی چشمی در مونتاژ، فاصله‌ها نیز به‌خوبی بررسی می‌شوند. در تست دی‌الکتریک از ولتاژ ایمپالس به‌منظور شناسایی فاصله غیر کافی می‌توان استفاده کرد.
بررسی و اندازه‌گیری مقاومت عایقی
اگر بخواهیم به معرفی روش های تست تابلو برق بپردازیم، اندازه‌گیری مقامت را به‌عنوان یک اصل مهم باید در نظر بگیریم. برای تست کردن کلی یک تابلو برق نیاز به اندازه‌گیری مقاومت عایقی تابلو برق خواهیم داشت. به همراه یک مگاهم متر ضروریست که مقاومت عایقی به همراه حداقل ولتاژ 500 ولت DC انجام پذیرد.
دقت داشته باشید هنگامی‌که تابلو برق در حال تست است باید خاموش باشد. علاوه بر این هنگام تست کردن نباید هیچ باری به تابلو برق وصل باشد. در این حالت با قراردادن تمام کلیدها و مدارشکن ها بر روی حالت ION اقدام به تست کردن تابلو برق خواهیم نمود.
در میان بخش‌های هادی بیگانه و مدارها، ولتاژ موردنیاز اعمال می‌شود. علاوه بر این ما در انجام این عمل قادر خواهیم بود تمام فازها و نول‌ها را به یکدیگر وصل نماییم.
هادی سیم PEN در تابلو برق سیستم TNC در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل بااتصال آن به هادی بیگانه به‌صورت جداگانه اعمال می‌نماییم.
دقت داشته باشید که ترمینال تغذیه از تجهیزاتی است که باید با اتصال کوتاه برقرار شود. به همین علت اندازه‌گیری و ابزار آن قابلیت قرار گرفتن تحت ولتاژ تست را نخواهد داشت.
تست دی الکتریک بر روی مدارات کمکی و کنترلی تابلو برق
در انجام این آزمایش می بایستی ثانویه های ترانسفورمر جریان اتصال کوتاه و از زمین ایزوله شده و ثانویه های تراسفورمر ولتاژ باز شوند. در آزمایش ولتاژ با فرکانس قدرت بر روی مدارات کمکی و کنترل ولتاژی برابر ۲ کیلو ولت به مدت یک دقیقه بین مدارات کمکی و کنترل وسیله قطع و وصل اعمال شود. حاصل آزمایش در صورتی مطلوب است که تخلیه الکتریکی صورت نگیرد. اغلب برای آزمایش عایقی (دی الکتریک) تابلوهای فشار ضعیف در دو بخش مدارات الکتریکی و مدارات قدرت شینه کشی به کار برده می شود. در بخش اول ۱ کیلو ولت و در بخش دوم ۲۵ کیلو ولت در یک دقیقه اعمال می شود.
تست تابلو برق ، تست ولتاژ ضربه
از دیگر روش های تست تابلو برق به بررسی و تست تابلو برق نسبت به ولتاژ ضربه خواهد بود. برای هر پلاریته این ولتاژ در فاصله معینی که حداقل یک ثانیه خواهد بود اعمال می‌شود.
متناسب با ارتفاع، مهلت میزان ولتاژ اعمال‌شده تعیین می‌شود. این ولتاژ با عنوان Uimp شناخته می‌شود. به خاطر داشته باشیم که برای تست کردن در ولتاژ بالا، بهترین نکات احتیاطی و ایمنی را رعایت کنید. رعایت نکاتی مانند علامت زدن مکان تست، استفاده از افراد وارد و اپراتورهای باصلاحیت و همچنین پوشاندن کامل دست با دستکش‌های عایق از مهم‌ترین نکات هستند.
هشدار ایمنی اول: به‌هیچ‌وجه به همراه راه‌اندازی در OV از بالا بردن ولتاژهای کلید زنی استفاده نکنید. علاوه‌براین، هنگام بازگشت در OV در ولتاژ بالا از خاموش کردن سوئیچ‌ها پرهیز کنید.
هشدار ایمنی دوم: به‌منظور جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به هنگام چک کردن پذیرش در استاندارد IEC 61439_1 محدودیت یک ثانیه تأمل را مدنظر قرار دهید. این کار موجب می‌شود که رهیافت آستانه قطع و با محدود شدن به چند میلی‌آمپر بازده بهتری برای ما داشته باشد.
فراموش نکنید که به هنگام انجام این تست شما خواص ذاتی مواد عایق را موردبررسی قرار نخواهید داد. این تست به ما اعلام می‌کند که قطعات به‌کاررفته در تابلو برق در محدوده مورد تأیید قرار دارند یا خیر.
تست اتصال مدارات حفاظتی
طراحی تابلو مفاد ساختاری آن باید اتصال مستقیم به بخش های هادی بیگانه را تامین کند. با این حال چک کردن و تست تمام قطعات هادی بیگانه ضروری خواهد بود. با توجه به اینکه قطعات در معرض برق یا قطعات هادی بیگانه به هادی مراقبتی تولید شده اند، نیاز به چک کردن تمام اتصالات و مدارهای حفاظتی خواهد بود.
شرایط در این عمل به گونه ای است که می توان اندازه گیری را توسط ولتاژ ac یا dc انجام داد. علاوه بر این بین ۶ تا ۲۴ ولت می توان ولتاژ آزمون را قرار داد. برای تست کردن در این روش پروب های منبع تغذیه را به تجهیزات مورد نیاز متصل خواهیم کرد. به ترمینال اصلی هادی حفاظتی پروب منبع تغذیه و همچنین آزمون را به اجزای مختلف تابلو برق وصل می کنیم.
چک کردن اجزای جانبی سیم کشی
در مرحله نهایی تست تابلو برق قطعات جانبی تابلو را مورد بررسی قرار می دهیم. با بررسی و تست تابلو برق مشخص می شود که مشکلی در تابلو برق وجود خواهد داشت یا خیر.
در این مرحله از روش های تست تابلو برق باید موارد مختلفی را مد نظر قرار دهیم. برخی از مواردی که در این بخش از تست تابلو برق مورد بررسی قرار می گیرند گزینه های زیر خواهند بود.
- قطعات را به منظور منطبق بودن با مدل های اولیه تعیین شده بررسی می کنیم. این مدل ها می توانند مقدار های نامی، ظرفیت قطع، نوع منحنی ها و همچنین عملکرد تابلو برق باشند.
- چنانچه نیاز باشد با ترکیب کردن قطعات می توانیم میزان ظرفیت قطع را به دست آوریم.
- بین مدارات معین باید اختلاف، قطع شدگی و جدایی را مورد بررسی قرار دهیم.
- بررسی و تست نشانه گذاری و پلاک نامی در این بخش انجام می گیرد.
- وضعیت اتصالات موجود و حالت آن ها مورد بررسی قرار خواهند گرفت. این بررسی مشخص می کند که وضعیت اتصال اعضا چگونه خواهد بود. در این بخش به بررسی محکم بودن اتصالات، اطمینان از روکش ترمینال ها و همچنین متصل نبودن بخش ها به یکدیگر خواهیم پرداخت.
- بررسی چفت بودن لبه ها
کلام آخر
تایپ تست تابلو برق به دلیل جلوگیری از وقوع حوادث ناگوار از اهمیت بالایی برخودار است. به همین دلیل باید با نهایت دقت انجام شود. بیشتر این تست‌ها روتین هستند و انجام آنها زمان زیادی نیاز ندارد. با این حال باید طبق اصول و پروتکل‌های مشخصی انجام شوند.