در این مقاله از فرنام الکتریک قصد داریم، همه چیز را در رابطه با اینکه مولتی متر چیست؟ ، انواع مولتی متر کدام است و نحوه کار با آن را توضیح دهیم، جهت آشنایی با این قطعه کاربردی تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
مولتی متر چیست؟
مولتی متر یکی از تجهیزات پرکاربرد در زمینه اندازه گیری کمیت های مختلف الکتریکی اعم از ولتاژ، جریان، مقاومت الکتریکی، ظرفیت ها و… می‌باشد که اکثر دانشجویان فعال در حوزه برق و الکترونیک آن را به همراه دارند و با استفاده از آن می‌توانند از سلامت قطعات الکتریکی خود اطمینان پیدا کنند.
سه مورد از مهمترین مقادیری که این وسیله می‌تواند اندازه گیری کند، عبارت اند از، اُهم – آمپر و ولت، مطابق با این 3 مورد نام دیگری که اکثر افراد به آن داده اند Avometer است.
مولتی متر ها انواع مختلفی دارند که اکثر مهندسان، تعمیرکاران و فعالان حوزه برق از آن استفاده می‌کنند، به طور مثال در برخی از کارگاه ها یا آزمایشگاه ها از نمونه های پیشرفته تر آنها استفاده میشود.
نحوه عملکرد مولتی متر به چه صورت است؟
مولتی متر ابزاری برای ترکیب چندین مدار در یک مدار است. مولتی متری که جریان، ولتاژ و مقاومت را به طور همزمان اندازه گیری می کند به عنوان آمپرمتر، ولت متر و اهم متر عمل می کند. یک چرخش ساده دستگیره دایره ای که در بالای آوومتر قرار دارد، آن را از حالت اندازه گیری ولتاژ به اندازه گیری جریان و موارد دیگر تغییر می دهد.
می توانید ولتاژهای مستقیم و متناوب را به طور جداگانه با آوومتر اندازه گیری کنید و در مورد جریان نیز این شرایط صدق می کند. برای تست هر پارامتر، پروب های تست را به جک های آوومتر وصل کرده و سرهای دیگر را به مدار مورد آزمایش وصل کنید.
قبل از آزمایش هر چیزی مطمئن شوید که دستگیره دایره ای آوومتر به سمت پارامتر صحیح است. پس از اندازه گیری پارامتر، بسته به نوع مولتی متری که استفاده می کنید، خروجی را به صورت آنالوگ یا دیجیتال نمایش داده می شود.
انواع مولتی متر
مولتی مترها بر اساس نمایشگر خروجی، به دو نوع مولتی متر دیجیتال و مولتی متر آنالوگ تقسیم می شوند که در ادامه به طور خلاصه در مورد هر یک بحث می کنیم.
مولتی متر آنالوگ
همانطور که از نام آن پیداست، آوومترهای آنالوگ، مترهای قدیمی هستند که مقدار اندازه گیری شده را با یک عقربه در مقیاس آنالوگ نشان می دهند.
مولتی متر دیجیتال
مولتیمتر دیجیتال ورودی آنالوگ را به دیجیتال تبدیل می کند و مقدار اندازه گیری شده را به صورت عددی نمایش می دهد.
خواندن سریع با مولتی متر دیجیتال آسان تر است و از طرفی اندازه گیری داده ها با آوومتر دیجیتال دقیق تر از آنالوگ است. بنابراین، اگر تازه شروع کرده اید، پیشنهاد می کنیم از یک مولتی متر دیجیتال استفاده کنید.
مقایسه تفاوت مولتی متر دیجیتال و آنالوگ
مولتیمتر های دیجیتال با بهره‌گیری از مدارهای الکترونیکی و پردازنده‌های ساده، انواع پارامتر های الکتریکی را اندازه می‌گیرند و بر روی نمایشگر LCD نشان می‌دهند. اما مولتی متر های قدیمی آنالوگ پارامتر های اندازه گیری شده را توسط میتر عقربه‌ای نشان می‌دهند. تفاوت مولتی متر دیجیتال با آنالوگ صرفا در نمایشگر نیست شاید بتوان گفت مهمترین تفاوت در دقت اندازه گیری و همچنین تنوع امکانات موجود در multimeter های دیجیتال نسبت به آنالوگ است.
مولتی متر دیجیتال به علت قیمت پایین، دقت و حساسیت بالا و کاربرد آسانی که نسبت به مولتی متر آنالوگ دارد با استقبال فراوانی از سوی کاربران رو به رو شده است. دقت در اندازه گیری و همچنین سهولت کار با آن از خصوصیات بسیار مهم multimeter های دیجیتال است.
حساسیت و دقت اندازه گیری دستگاه مولتی متر چقدر است؟
تمامی دستگاه‌های اندازه گیری تا حد مجاز قادر به خطا هستند، دقت یک دستگاه اندازه گیری نشان میدهد که مقدار اندازه گیری شده تا چه حد به مقدار واقعی نزدیک است. معمولاً به جای مقدار واقعی از مقدار استاندارد استفاده میشود و دقت بر حسب خطای دستگاه و به صورت درصد بیان می‌گردد.
دقت مولتی متر های آنالوگ به طور استاندارد ۳% و در صورتیکه دقت مولتی متر دیجیتال بصورت استاندارد ۰٫۵% و در مولتی متر های پیشرفته این مقدار کمتر است. خطا به صورت + و – بیان میشود. بعضی مولتی مترها دقت ۰٫۰۱% و در موارد خاص آزمایشگاهی میزان دقت را کسری از میلیون نیز ارائه می دهند. همچنین باید بدانیم پایداری دقت multimeter در صورت کالیبره نمودن دوره‌ای آن حفظ میشود.
سوپر ولت آمپر متر شیوا امواج 96B
مولتی متر قادر به اندازه گیری چه کمیت هایی هستند ؟ اندازه گیری ولتاژ، جریان و مقاومت با مولتی متر
منابع ولتاژ مانند ژنراتور یا باتری، اختلاف پتانسیل میان دو نقطه از یک مدار الکتریکی را تشکیل میدهد و باعث برقراری جریان میشود. رایج‌ترین منبع ولتاژ در مدار باتری است که دو سر مثبت و منفی دارد و مقدار ولت دو سر آن، ولتاژ ترمینال نامیده میشود. اندازه گیری ولتاژ متناوب و مستقیم از کاربردهای مهم مولتی متر است. قابل ذکر است که ولت سنج یا ولت متر یکی از قابلیت های مولتی متر است. اساس کار یک ولت متر DC دیجیتالی بر پایه مقایسه است. یعنی ولتاژ وارد شده به ولت متر با یک ولتاژ مرجع معمولاً ۱۰۰ میلی ولت مقایسه شده و نتیجه مقایسه به کمک مدارات دیجیتالی به صورت ارقام که تعیین کننده مقدار ولتاژ DC اعمالی به ولت متر است روی صفحه نمایش آن ظاهر می‌گردد.
ویژگی ها و معایب مولتی متر چیست؟
از جمله مزایای مولتی متر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دقت بالا
- امپدانس ورودی بالا
- امکان خواندن واضح صفحه نمایشگر در فواصل دید بالاتر
- به دلیل فناوری یکپارچه هزینه کمتری دارند.
- نمایش خروجی می تواند به صورت خودکار ارائه شود.
- دارای عمکلرد قطبیت خودکار است.
از جمله معایب مولتی متر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نیاز به منبع تغذیه و مسائل ایزوله
- صفحه نمایش LCD عمدتاً به منبع انرژی خارجی مانند باتری بستگی دارد زیرا هنگامی که باتری تخلیه شود، LCD کم نور می شود، بنابراین خواندن آن دشوار است.
- محدودیت مولتیمتر 1 ولت است، بنابراین اگر محدودیت افزایش یابد، مولتیمتر آسیب می بیند.
- مولتیمتر باید مطابق با اندازه گیری مشخص شده سازنده و همچنین رتبه بندی دسته بندی استفاده شود؛ در غیر این صورت، متر آسیب می بیند و باعث از بین رفتن تجهیزات می شود.
آموزش کار با مولتی متر
تا به اینجا با مفهوم اینکه مولتی متر چیست و انواع آن کدام اند، آشنا شدیم؛ قصد داریم به نحوه کارکرد آن اشاره کنیم.
کار با مولتی متر از آنچه که انتظار دارید، ساده تر است، تنها کافی ست با استفاده کلید سلکتور (Selector) کمیت مورد نظرتان را انتخاب کنید؛ تنها کافی‌ست با علائم هر کمیت آشنا باشید، به طور مثال اختلاف پتانسیل با V _ شدت جریان با A نشان داده میشود.
نحوه اندازه گیری ولتاژ با مولتی متر
همانطور که گفته شد و احتمالا می‌دانید با استفاده از این دستگاه می‌توان ولتاژ مستقیم و یا متناوب را اندازه گیری کنید؛ همانطور که گفته شد، ابتدا باید کمیت تان را انتخاب کنید و در حالت ولتاژ قرار دهید:
- ولتاژ مستقیم = VDC
- ولتاژ متناوب = VAC
پس از آن زمان اتصال سیم ها رسیده، به ترتیب سیم های قرمز و مشکی را به ترمینال های مثبت و منفی وصل کنید و سپس دستگاه را روشن کنید؛ مقدار اندازه گیری شده را می‌توانید در صفحه نمایش مشاهده کنید.
نحوه تست دیود با مولتی متر
دیود یکی از قطعه های مهم در مدارها می‌باشد که یکی از قابلیت های مولتی متر، تست آن است؛ برای این کار ابتدا باید دیود را از مدار خارج کنید و سلکتور را بر روی حالت دیود قرار دهید، پس از آن به ترتیب سیم های قرمز و مشکی را به آند و کاتد دیود متصل کنید.
در نتیجه این عمل مقدار ولتاژ آن به شما نمایش داده میشود و در این حالت اگر جای سیم ها را تغییر دهید باید در صفحه نمایش مولتی متر مقدار بی نهایت را مشاهده کنید، با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان از سلامت دیود اطمینان پیدا کرد.