تجهیزات تابلو برق به طور معمول جهت راه اندازی و حفاظت و کنترل و توزیع جریان برق در داخل بدنه تابلو استفاده می گردد در ادامه مقاله از فرنام الکتریک قسط داریم انواع تجهیزات تابلو برق را به شما معرفی کنیم، با ما همراه باشید.
لوازم ، وسایل و تجهیزات داخل تابلو برق
لوازم وسایل و تجهیزاتی که در داخل تابلو برق نصب می شود و یک تابلو برق کامل را تشکیل می دهد شامل اقلام زیر است :
الف ) وسایل اندازه گیری مانند ولت متر، آمپرمتر، فرکانس متر، کسینوس فی متر، وات متر، ولت- آمپرمتر، ترانسفورماتور جریان، دور شمار، ساعت شمار، فشار سنج و غیره.
ب) لوازم و وسایل حفاظت و فرمان مانند فیوزهای فشنگی و چاقویی، کلیدهای مینیاتوری، کلیدهای خودکار حفاظت خط یا موتوری، کنتاکتورهای مجهز به رله محافظ (بی- متال) یا بدون رله محافظ ، کلید فیوز، کلید گردان، کلید چاقویی، رله ها و تایمرهای مختلف، کلید فرمان ولت متر و آمپرمتر و غیره .
ج) وسایل سمعی و بصری اعلام خطر، چراغ سیگنال و غیره.
د) مقره ها و شینه ها.
تابلو برق فشار ضعیف مورد استفاده در تاسیسات برق ساختمان باید مجهز به یک کلید اصلی جداکننده و یک وسیله حفاظتی به شرح زیر باشد:
الف ) کلید اصلی جداکننده باید قابل قطع و وصل زیر بار بوده و جریان نامی آن حداقل برابر جریان نامی کل تابلو برق یا مصرف کل آن باشد و جریان ایستادگی کلید در برابر اتصال کوتاه احتمالی در محل نصب نباشد.
ب ) وسیله حفاظتی تابلو برق (کلید خودکار یا فیوز) باید دارای جریان نامی حداکثر برابر با جریان نامی تابلو برق باشد. در مواردی که تابلو برق به وسیله مدار اختصاصی تغذیه می شود، وسیله حفاظتی مدار، در صورتی که جریان نامی آن از جریان نامی تابلو برق بیشتر نباشد، ممکن است وسیله حفاظتی تابلو برق نیز محسوب شودو نیازی به وسیله حفاظتی جداگانه نخواهد بود.
در مواردی که وسیله حفاظتی اصلی تابلو برق از انواع کلیدهای خودکاری که دارای مشخصات کلید جداکننده نیز می باشد انتخاب شود، ممکن است از چنین کلیدهایی برای هر دو منظور حفاظت و جدا کردن استفاده شود.
مدار تغذیه کننده وسایل کنترل و اندازه گیری مورد تغذیه از سیستم برق تابلو برق باید دارای نوعی وسیله حفاظتی مانند فیوز باشد.
در مواردی که از کلیدهای مینیاتوری در تابلو برق استفاده می شود، با توجه به این که قدرت قطع این گونه کلیدها در اتصال کوتاه کم است، باید به وسیله فیوز بالا دست در تابلو برق مورد نظر و یا در تابلو برق اصلی به شرح زیر حفاظت شود:
در مواردی که توان نامی قطع یک یا چند کلید مینیاتوری تا 1.5 کیلوآمپر باشد، فیوز حفاظتی باید دارای جریان نامی 63 آمپر باشد.
در مواردی که توان نامی قطع کلید مینیاتوری 3 کیلو آمپر یا بیشتر باشد، فیوز حفاظتی باید دارای جریان نامی 100 آمپر باشد.
تجهیزات متداول در طراحی تابلو برق ها :
باتوجه به تنوع در ساخت تابلو برق توسط تولید کنندگان از لوام متنوعی در یک تابلو برق استفاده می شود که با شرح مختصری و نمایش تصاویر این اجزا به معرفی آن ها می پردازیم .
کلید اتوماتیک MCCB :
دارای دو مدار حفاظت حرارتی و حفاظت مغناطیسی در خود است . این کلید معمولا به عنوان کلید اصلی MCCB کلید اتوماتیک در تابلوهای برق استفاده می شود و بیشتر در جریان های بالای 100 آمپر ساخته می شود.
کلید مینیاتوری MCB:
که دارای دو مدار حفاظت حرارتی و حفاظت مغناطیسی در خود است. این کلید معمولا به عنوان کلید فرعی در تابلوهای برق استفاده می شود و بیشتر در جریان های زیر 100 آمپر ساخته می شود.
کلیدهای نشتی جریان از تجهیزات تابلو برق:
کلیدهای نشتی جریان در دو نوع تک فاز و سه فاز ساخته میشود و وظیفه آن حفاظت مدار در برابر جریان های نشتی مانند اتصال فاز به بدنه می باشد
کلیدهای MPCB :
این کلید مانند کلیدهای ….بوده با این تفاوت که مخصوص حفاظت موتورهای سه فاز است. این المان جایگزین مناسبی برای رله بی متال و در بعضی از مدلها جایگزین کنتاکتور است.
فیوز:
فیوز المانی برای حفاظت مدار در برابر اتصال کوتاه است. فیوز انواع مختلف دارد که می توان به فیوزهای کاردی، فیوز فشنگی و فیوز HRC اشاره کرد.
کلید فیوز از تجهیزات تابلو برق:
کلید فیوز در اصل هم کلید است و هم فیوز که در داخل آن فیوزهای کاردی نصب می شوند.
کنتاکتور از تجهیزات تابلو برق:
وسیله الکترومکانیکی است جهت قطع و وصل کردن برق سه فاز
کنتاکتور اکترونیکی SSR :
این وسیله در اصل یک کنتاکتور الکترونیکیست که در آن از قطعاتی مثل تریستور یا تریاک برای قطع و وصل جریان تک فاز یا سه فاز استفاده میشود. این قطعه به دلیل سرعت بالا و کنترل راحت تر جایگزین مناسبی برای کنتاکتورها می باشد.
ترانسCT :
این وسیله یک کاهش دهنده جریان فازها برای مقاصدی چون اندازه گیری جریان توسط آمپرمتر یا نمونه جریان برای رگولاتور خازنی می باشد.
بی متال:
برای حفاظت موتور سه فاز در برابر اضافه بار استفاده میشود.
کلید ولتمتر:
با اتصال این کلید به ولنمتر می توان ولتاژهای مختلف خط و فاز را در سه فاز با تغییر سلکتور آن اندازه گیری کرد.
کلیدهای گردان از تجهیزات تابلو برق:
کلیدهای گردان جهت قطع و وصل کردن سه فاز، ستاره و مثلث کردن موتور و یا چپ گرد و راستگرد موتور به صورت دستی استفاده می شوند.
شستی استاپ و استارت از تجهیزات تابلو برق :
شستی ها از جمله وسایل فرمان هستند که تحریک آنها به وسیله دست انجام میگیرد که در انواع مختلف و برای کاربردهای متفاوت طراحی میشوند.
شستی که پس از تحریک، دو کنتاکت وصل را قطع میکنند استاپ (قطع) و شستی که پس از تحریک دو کنتاکت، قطع را وصل می کنند شستی استارت (وصل) نامیده می شوند. شستی هایی که هر دو عمل را در یک زمان انجام می دهند به شستی استارت استاپ یا دوبل معروف هستند، یعنی با فشار کلید دو کنتاکت باز بسته و دو کنتاکت بسته باز می شود.
کلید قطع اضطراری(SEM) :
در بعضی از تابلو های برق نیاز است که قبل یا بعد از شستی استپ در مدار برق صنعتی یک کلید باشد که قابل بازگشت نباشد شستی استپ وقتی دست روی آن میگزاریم کنتاکت داخلی آن قطع می شود و اگر دستمان را رها کنیم، شستی استپ به حالت اول یعنی حالت وصل باز خواهد گشت همان طور که شما هم میدانید شستی استپ در اصطلاح نرمالی کلوز هستند که این اصطلاح به این معنی است این شستی ها در حالت پیش فرض بسته هستند اما تفاوتی که کلید قطع اضطراری با شستی اسپ دارد بر نمی گردد و وقتی دست روی آن گذاشتیم به خودی خود به حالت قبل بر نمی گردد و قفل میشود و باید سر کلید را نیم دور بچرخانیم تا کلید به حالت اول برگردد و در دو نوع دیواری و تابلویی وجود دارد.
ریل تابلویی از تجهیزات تابلو برق :
ریل جهت نصب قطعات تابلو روی سینی تابلو استفاده می شود.
ترمینال :
ارتباط تابلو با تجهیزات بیرون تابلو از طریق ترمینال ها صورت میگیرد.
گلند :
حفاظت کننده کابل در هنگام ورود یا خروج از تابلو می باشد.
شینه(باس بار) :
برای توزیع فاز در تابلو های برق از شینه استفاده میشود.
شینه ارت و نول :
برای توزیع ارت با نول در تابلو برق از شینه استفاده می شود.
مقره از تجهیزات تابلو برق:
برای عایق کردن شینه ها نسبت به بدنه تابلو و همچنین نگه داشتن شینه ها از مقره های اتکایی استفاده می شود.
داکت :
عبور سیم های داخل تابلو از طریق این کانال های پلاستیکی انجام میشود.
لامپ سیگنال :
جهت نمایش وجود یا عدم وجود فاز در تابلو / نمایش روشن یا خاموش بودن موتورهای سه فاز از لامپ سیگنال استفاده میشود.
وایرشو و کابلشو :
برای اتصال سرسیم ها و سرکابل ها به ترمینالهای ادوات تابلو یا به شینه ها از کابلشو و وایرشو استفاده می شود.
بست کمربندی و نوار فرم(ماکارونی) :
جهت بستن سیم های تابلو به یکدیگر برای نظم بخشیدن به آنها از بست کمربندی یا نوار فرم استفاده میشود.
کنتاکتورخازنی از تجهیزات تابلو برق :
یکی از تجهیزات تابلو برق در تابلوهای خازنی جهت وارد کردن خازنها به مدار شبکه از این کنتاکتورهای مخصوص استفاده میکنیم. این کنتاکتورها دارای یک مقاومت جهت محدود کردن جریان های هجومی ناشی از اتصال خازنها به مدار هستند.
خازن های اصلاح ضریب توان:
در شبکه برق کارگاه ها و کارخانه ها قرار میگیرند تا ضریب توان مورد نظر حاصل شود.
رگلاتور خازنی :
از جمله تجهیزات تابلوی بانک خازنی رگلاتور است .این دستگاه بر اساس ضریب توان شبکه تشخیص میدهد چه مقدار خازن باید به مدار وصل شود تا ضریب توان مطلوب به دست آید.
تایمر:
برای ایجاد زمان بندی بین قطع و وصل شدن ادواتی مانند کنتاکتورها از تایمرهای الکترونیکی استفاده میشود.
LOGO:
رله های هوشمند مانند این رله قابل برنامه ریزی بوده و جایگزین مناسبی جهت مدارهای فرمان در تابلووهای برق است.
PLC :
یا همان کنترل کننده منطقی قابل برنامه ریزی از جمله تجهیزاتی است که امروزه در تابلوهای برق زیاد استفاده میشود.
این وسیله جهت کنترل فرآیندهای صنعتی کاربرد دارد.