برای افرادی که قصد انجام سیم کشی برق ساختمان را دارند، آشنایی با نحوه سیم کشی جعبه فیوز ساختمان بسیار ضروری است.
تمام سیم های برق داخل ساختمان اعم از سیم های مختص سیستم روشنایی، کولر، کلید و پریزها باید توسط یک وسیله مرتب و جاسازی شوند.
در گذشته بیشتر از جعبه تقسیم برای این کار کمک گرفته می شد، اما به دلیل معایب مختلفی که این وسیله در پی داشت، جعبه فیوز جای خود را در سیستم برق کشی ساختمان ها باز کرد.
اگر تا انتهای این مطلب با فرنام الکتریک همراه باشید، شما را با بهترین محل برای نصب جعبه فیوز و نحوه سیم کشی جعبه فیوز ساختمان به همراه نقشه سیم کشی آن آشنا خواهیم کرد.
بهترین محل برای نصب جعبه فیوز
پیش از آنکه به سراغ آموزش طریقه سیم کشی جعبه فیوز برویم، لازم دانستیم تا بهترین محل برای نصب این جعبه در ساختمان را بررسی کنیم.
چون اولین مرحله برای سیم کشی جعبه فیوز، به نصب آن بر روی دیوار مربوط می شود. بهترین محلی که برای نصب جعبه فیوز می توان در نظر گرفت در قسمت درب ورودی ساختمان است.
چون در این محل است که سرخط تمامی کابل های برق وارد ساختمان می شوند و از آنجا توسط جعبه فیوز به سمت مصرفی های مختلف در ساختمان تقسیم بندی می شوند.
البته گاهی محل نصب جعبه فیوز را بر اساس توکار یا روکار بودن جعبه می سنجند. با این توضیح که جعبه فیوزهای روکار را می توان در فضای داخلی و فضای بیرونی ورودی ساختمان ها نصب کرد.
اما محل نصب جعبه فیوز توکار اغلب در دل دیوار بوده و در حالت عادی اصلاً قابل مشاهده نیست. برای منازل مسکونی، مجتمع های تولید، صنعتی و اداری از جعبه فیوزهای توکار استفاده می شود.
انواع فیوز مورد استفاده در جعبه فیوز
فیوزهای مورد استفاده در جعبه فیوز انواع متفاوتی دارد. از آن جمله می توان به فیوز فشنگی، فیوز مینیاتوری، فیوز اتوماتیک و محافظ جان نام برد.
فیوز فشنگی:
از سه قسمت پایه، مغزی و کلاهک تشکیل شده که در صورتی که عمل کند باید مغزی آن را دور انداخت و به صورت یکبار مصرف می باشد.
فیوز مینیاتوری:
این نوع فیوزها جزو پرکاربردترین نوع فیوزهای ساختمان می باشد. از لحاظ سرعت به چند دسته تقسیم شده و بر روی آن درج گردیده و معمولا در برق ساختمان از نوع B و C استفاده می شود. امروزه جزو پر کاربردترین فیوزها می باشد.
محافظ جان:
این کلید علاوه بر اضافه بار و اتصال کوتاه، میتواند از برق گرفتگی، شوک الکتریکی، جریان نشتی و افزایش ولتاژ هم از مدار محافظت کند.
برای استفاده از فیوز ها (فیوز مینیاتوری) بایستی به مورد استفاده ی آن توجه گردد، به طور مثال معمولا برای سرخط چراغ ها و روشنایی ها از فیوز مینیاتوری نوع B و 10 آمپر استفاده می شود. هم چنین برای سر خط پریز ها از کلید مینیاتوری نوع C و 16 آمپر استفاده می گردد.
برای فیوز اصلی نیز از بایستی از کلید مینیاتور هم آمپر با آمپراژ کنتور استفاده نمود و … .
مدار برق | نوع کلید مینیاتوری | آمپراژ |
سر خط چراغ ها و روشنایی | B | 10 آمپر |
سر خط کولر آبی | C | 10 آمپر |
سر خط پریز ها | C | 16 آمپر |
فیوز اصلی | B | هم آمپر با آمپراژ کنتور |
نحوه سیم کشی جعبه فیوز ساختمان
جعبه فیوزها در اندازه های متنوع در بازار موجود هستند. میزان گنجایش نصب کلیدهای مینیاتوری در جعبه فیوز، مقدار ظرفیت و اندازه آن را مشخص می کند.
به عنوان مثال وقتی می گویند جعبه فیوز 8 تایی است، یعنی ظرفیت نصب 8 عدد فیوز مینیاتوری در آن وجود دارد.
با این حال توجه داشته باشید که جعبه فیوزهای برق ساختمان ها اغلب از نوع 12 تایی هستند. توصیه می شود با توجه به تعداد مصرفی هایی که در ساختمان دارید، فیوز در جعبه فیوز نصب و سیم کشی کرده و حتی تعدادی رزو نیز داشته باشید.
چرا که ممکن است به عنوان مثال در آینده بخواهید به کابل کشی کولر گازی اقدام کنید. در این حالت اگر جعبه فیوز شما پر باشد، مجبورید از قسمت کنتور کابل کشی را انجام دهید و دردسرهای مختلفی را متحمل شوید.
سیم کشی جعبه فیوز با توجه به تک فاز یا سه فاز بودن فیوزها و همچنین بکارگیری کلید محافظ جان یا کلید نشتی جریان با هم متفاوت هستند.
سیم کشی جعبه فیوز تک فاز بدون کلید نشتی جریان
ساده ترین مدلی که می توان برای سیم کشی جعبه فیوز در نظر گرفت این است که این اولاً از نوع تک فاز بوده و دوماً از کلید نشتی جریان در سیم کشی آن استفاده نشده باشد.
معمولاً در چنین حالتی کلید محافظ جان را در کنار کنتور برق ساختمان نصب و سیم کشی می کنند، در غیر این صورت احتمال آسیب رسیدن به سیستم برق کشی ساختمان و خطراتی همچون شوک برقی وجود دارد.
کابل برق مورد استفاده در روند سیم کشی جعبه فیوز مورد بسیار مهمی است که باید بر اساس آمپراژ کنتور برق انتخاب شود. ما برای سهولت شما در انتخاب کابل برق بر اساس آمپراژ کنتور، جدول زیر را آماده کرده ایم:
میزان آمپراژ کنتور برق | سایز کابل مورد نیاز برای سیم کشی جعبه فیوز |
25 آمپر | 4 × 3 |
32 آمپر | 6 × 3 |
50 آمپر | 10 × 3 |
جدول انتخاب سایز کابل برای سیم کشی جعبه فیوز بر اساس آمپراژ کنتور برق
پس از آنکه کابل برق متناسب با آمپراژ کنتور را انتخاب کردیم، باید به سراغ انتخاب ظرفیت یا آمپراژ فیوزهایی باشیم که قصد داریم آن ها را در داخل جعبه فیوز نصب کنیم.
باز هم برای کمک به شما برای آشنایی و انتخاب فیوزهای مینیاتوری قابل نصب در جعبه فیوز تک فاز، جدول زیر را برای شما طراحی کرده ایم:
مدار برق مورد نظر | آمپراژ کلید مینیاتوری | نوع کلید |
برای سرخط روشنایی | 10 آمپر | B |
برای سرخط پریزها | 16 آمپر | C |
برای فیوز اصلی | هم آمپراژ با کنتور برق | B |
برای سرخط کولر آبی | 10 آمپر | C |
برای سرخط کولر گازی | با توجه به سایز کابل | C |
جدول انتخاب ظرفیت فیوز
توجه به این نکته ضروری است که کلید مینیاتوری اصلی در داخل جعبه فیوز را می توان هم از نوع B و هم از نوع C استفاده نمود.
اما از آنجا که در کنتورهای برق اغلب از فیوزهای نوع C استفاده می شود، پس بهتر است تا فیوز داخل جعبه ظرفیت پایین تر باشد تا در صورت بروز اتصالی ابتدا فیوز داخل جعبه بپرد.
نحوه سیم کشی جعبه فیوز تک فاز بدون کلید نشتی جریان به این صورت است که سیم فاز، نول ورودی و ارت به جعبه فیوز وارد می شود.
سیم فاز که معمولاً آن را به رنگ مشکی نشان می دهند، به قسمت بالا یا پایین کلید مینیاتوری اول وارد شده و سپس سایر کلیدها یا همان فیوزها انشعاب داده می شود.
برای اینکه تمامی تجهیزات برقی ساختمان ما سیم ارت داشته باشند، لازم است تا سیم ارت را باز هم از طریق جعبه فیوز به تمام لوله های برق هدایت کنیم.
به منظور اتصال سیم نول به جعبه فیوز از کانکتورهایی که در جعبه فیوز قرار دارند استفاده کرده و سیم نول را به صورت مشترک به تمامی خروجی ها در لوله های برق می کشیم.
روش سیم کشی و سر بندی جعبه فیوز
در کلید های مینیاتوری ورودی و خروجی در نحوه ی عملکرد آن تاثیری ندارد. یعنی می توان برای اتصال ورودی، ترمینال بالا یا پایین فیوز مینیاتوری فرقی ندارد. ولی در استاندارد های برق ساختمان بهتر است ورودی از بالای کلید مینیاتوری و خروجی از پایین باشد.
نحوه ی کابل کشی فیوز ها برای تک فاز یا سه فاز بودن فیوز ها و یا استفاده از کلید محافظ جان در آن متفاوت است.
سیم کشی جعبه فیوز تک فاز بدون کلید محافظ جان
در این نوع سیم کشی ابتدا بایستی سیم های فاز، نول ورودی و ارت به جعبه فیوز وارد گردد. سیم فاز به فیوز مینیاتوری اول وارد شده و به همین ترتیب به ورودی فیوز های دیگر منشعب می گردد. از خروجی کلید مینیاتوری نیز اتصالی به مصرف کننده ی مورد نظر ایجاد نمایید. سیم نول هم به صورت مستقیم از ترمینال، به سمت مصرف کننده هدایت می گردد. در پایان سیم ارت را به مصرف کننده متصل نمایید.
سیم کشی جعبه فیوز تک فاز با کلید محافظ جان
در این حالت سیم فاز و نول را به ترمینال های ورودی محافظ جان متصل کرده و در ادامه مانند حالت قبل فاز به فیوز های مینیاتوری منشعب گشته و از خروجی آن به مصرف کننده هدایت می گردد، نول و ارت را نیز بعد عبور از ترمینال به مصرف کننده وصل نمایید.
سیم کشی جعبه فیوز سه فاز
در این نوع سیم کشی باید به این نکته توجه نمود که مصرف کننده ی ما سه فاز است یا تک فاز.
اگر مصرف کننده سه فاز باشد بایستی از فیوز سه فاز استفاده نمود. در این حالت هر یک از سه فاز برق شهری را به سه درگاه ورودی فیوز وصل کرده و از سه درگاه خروجی فیوز به مصرف کننده متصل نمایید. نول اصلی را نیز به صورت مستقیم به مصرف کننده وصل کنید. در صورتی که از محافظ جان استفاده نمودید، قبل از اتصال سه فاز برق شهری و نول به فیوز، آن را به محافظ جان متصل و سه فاز برق شهری را از محافظ جان به فیوز و سپس مصرف کننده هدایت کنید.