تابلو برق یکی از اجزای حیاتی در سیستم های برقی است که برای کنترل و مدیریت جریان برق و اجزای دیگر ضروری است. در ساخت تابلو برق، استفاده از کلیدهای اتوماتیک کامپکت می‌تواند بهبود چشمگیری را در عملکرد و ایمنی تابلو برق به ارمغان آورد. در این مقاله، به کاربرد کلید اتوماتیک در تابلو برق می‌پردازیم با فرنام الکتریک همراه باشید.
کلید کمپکت برای چه اهدافی طراحی شده است؟
ایده کلی در طراحی انواع کلید کمپکت، خلق نوعی تجهیز با تحمل جریانی بالا است که می تواند در مواقع بروز حادثه در سیستم، تمامی جریان برق بعد از خود را قطع نماید. نیاز شبکه های برق در داشتن چنین کلید هایی، اهمیت زمان در هنگام بروز حادثه می باشد. مثلاً اگر یک برق گرفتگی برای انسان صورت گیرد و یا اینکه در سیستم شاهد اتصال کوتاه باشیم و شاید یک اضافه جریان غیرمنطقی و هجومی در شبکه ایجاد شود، اگر قرار باشد که تصمیمات انسانی را دلیل بر قطع برق بگیریم، زمان بسیار با ارزشی را از دست داده ایم.
چرا که در کسری از ثانیه برقراری جریان های بالا در شبکه می تواند انواع خسارات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. طراحی کلید کمپکت برای حل مشکل زمان در این گونه از حوادث ناگهانی در سیستم می باشد. چرا که کلید کمپکت همزمان با افزایش هجومی جریان است که می تواند در زمانی بسیار کوتاه اتصال سیستم توزیع پس از خود را قطع کرده و به نوعی مانع از انتشار خسارات در تمام شبکه باشد و هم اینکه قسمت هایی که دلیل بروز حادثه شده اند را از مسیر جریان برق خارج سازد.
چرا کلید اتوماتیک را حساس ساخته اند؟
اما عمده دلایلی که می تواند یک کلید کمپکت را حساس ساخته و آن را مجبور به واکنش نماید، ایجاد جریان های هجومی در شبکه است. این جریان های هجومی که در کسری از ثانیه به شدت زیاد خواهند شد، می توانند ناشی از اتصال کوتاه، اتصال دو فاز به یکدیگر و یا اضافه بار های غیر معقول در سیستم باشد. در چنین حالتی ممکن است بگویید که فیوز ها و یا کلید های مینیاتوری نیز می توانند چنین سطح امنیتی را داشته باشند. آنها هم نسبت به اضافه جریان در سیستم حساس بوده و در صورت ایجاد آن را قطع می کنند. از این رو چه نیاز است که در ابتدای سیستم های توزیع شاهد استفاده از کلید کمپکت باشیم؟!
کاربرد کلید اتوماتیک در تابلو برق
کلید اتوماتیک کامپکت، که به‌طور رسمی به عنوان Circuit Breaker یا MCCB (Molded Case Circuit Breaker) شناخته می‌شود، یک نوع کلید اتوماتیک قدرتمند است که در تابلوهای برق به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اجزا نقش حیاتی در حفاظت از تجهیزات و سیستم‌های برقی ایفا می‌کنند. کلید اتوماتیک کامپکت، به عنوان یکی از نسل‌های برتر کلیدهای اتوماتیک، به دلیل ابعاد کوچک و طراحی فشرده خود، مناسب برای فضاهای محدود و نصب آسان است. با قابلیت‌های فراوانی مانند تشخیص لمس، قابلیت برنامه‌ریزی و گزینه‌های چندگانه در کارکرد، این کلیدها توانسته‌اند در صنایع مختلف نقش بسزایی ایفا کنند. در زیر به برخی از کاربرد کلید اتوماتیک در تابلو برق اشاره می‌کنیم:
- حفاظت از تجهیزات الکتریکی: یکی از کاربرد کلید اتوماتیک در تابلو برق ، حفاظت از تجهیزات برقی در برابر جریان‌های اضافی و اختلالات است. وقوع اختلالات یا جریان‌های بیشتر از حد مجاز می‌تواند باعث خرابی تجهیزات یا حتی آتش‌سوزی شود. MCCB با عملکرد اتوماتیک، در صورت وقوع این نوع وقایع، جریان برق را قطع می‌کند و از حفاظت تجهیزات می‌پردازد.
- قطع و وصل سریع: کلید اتوماتیک کامپکت قابلیت قطع و وصل سریع را دارد. این امکان به کاربر اجازه می‌دهد تا در صورت لزوم به سرعت تجهیزات را قطع یا وصل کند، که در مواقع اضطراری و تعمیرات سریع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کنترل موتورها و تجهیزات قدرتی: کلید اتوماتیک کامپکت برای کنترل موتورها، پمپ‌ها، فن‌ها و تجهیزات قدرتی دیگر استفاده می‌شود. این امکان به کاربر می‌دهد تا با کنترل جریان برق، موتورها و تجهیزات را به‌طور اتوماتیک کنترل کند و از برخی مشکلات ناشی از جریان‌های نامناسب جلوگیری کند.
- حفاظت از اتصالات برقی: کلید اتوماتیک کامپکت می‌تواند در تجهیزاتی که به اتصالات برقی حساس دارند، به عنوان یک ابزار حفاظتی مورد استفاده قرار گیرد. در صورت وقوع اتصال کوتاه یا اختلالات دیگر در این اتصالات، MCCB با عملکرد اتوماتیک جریان برق را قطع کرده و از حفاظت آنها اطمینان حاصل می‌کند.
- کاربردهای صنعتی: کلید اتوماتیک کامپکت به‌طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شامل صنایع تولیدی، تولید انرژی، خودروسازی، معدن، نفت و گاز و بسیاری از سایر صنایع است.
مزیت های کلید اتوماتیک کمپکت در مقایسه با کلید مینیاتوری
مزیت های کلید اتوماتیک کمپکت در مقایسه با کلید مینیاتوری
- رنج جریان نامی قابل تحمل برای کلیدهای اتوماتیک، بسیار بالاتر از رنج جریانی کلیدهای مینیاتوری است. همین موضوع سبب می شود که تحمل آرک نیز در کلیدهای اتوماتیک بالاتر از کلیدهای مینیاتوری باشد.
- قدرت قطع کلیدهای اتوماتیک به نسبت کلیدهای مینیاتوری بسیار بالاتر بوده و همین محدودیت قدرت قطع در کلیدهای مینیاتوری، استفاده از آنها را برای بارهایی که نیاز به قدرت قطع بالاتری دارند (اغلبا بارهای غیر اهمی مانند موتورها) محدود خواهد کرد. کلیدهای مینیاتوری قدرت قطع اتصال کوتاه را تا ماکزیمم 16 کیلوآمپر دارند.
- امکان روشن و خاموش آن از راه دور و هم چنین کنترل خودکار آن وجود دارد.
- امکان وصل مجدد خودکار کلید اتوماتیک با قابلیت نصب موتور روی آن وجود دارد.
- به علت رنج جریانی و تحمل جریان بالاتر از کلید مینیاتوری، در مصارف صنعتی و تجاری به کار می رود، این در حالی است که کلید مینیاتوری، غالبا برای مصارف صنعتی، روشنایی، سیم کشی و … به کار می رود.
- کلیدهای اتوماتیک به علت دارا بودن منحنی قطع قابل تنظیم، حفاظت دقیق تری نسبت به کلیدهای مینیاتوری دارند.
- غالب حفاظت کلیدهای مینیاتوری، حفاظت مغناطیسی برای بار است. حفاظت حرارتی نیز برای آنها وجود دارد، منتها به علت غیر قابل تنظیم بودن و عملکرد آنها در یک بازه ثابت و آن هم غیردقیق، قابل اعتماد برای حفاظت از بارهای حساس نیستند و تنها برای بارهای بسیار کوچک قابل استفاده می باشند.
- وسعت و قابلیت نصب تجهیزات جانبی کلیدهای اتوماتیک به مراتب بیشتر از کلیدهای مینیاتوری است؛ این خصوصیت سبب می شود که کلیدهای اتوماتیک رنج وسیع تری از حفاظت‌ها و نظارت‌ها را برای بار فراهم کنند.
- یکی از قابلیت های بسیار مهم و کاربردی کلیدهای اتوماتیک، سه حالته بودن سوئیچ آنهاست، به این شکل که در صورت بروز خطا در کلید اتوماتیک، کلید به جای قرار گرفتن در حالت قطع کامل، در حالت خطا قرار می گیرد و این خصوصیت امکان مشاهده تفاوت بین حالت خطا و حالت قطع مدار را به ما خواهد داد. در صورتی که کلیدهای مینیاتوری تنها دارای دو حالت عملکرد باز و بسته می باشند.
- در تابلو برق هایی که خروجی آنها باید به یک تابلوی توزیع کوچکتر وصل شود، استفاده از کلید اتوماتیک طبق استانداردهای موجود، الزامی است. این در حالی است که استفاده از کلید مینیاتوری تنها به عنوان حفاظت ورودی برای تابلوهای کوچک مجاز است.
- تعداد دفعات قطع و وصل بار در کلیدهای اتوماتیک بسیار بیشتر از کلیدهای مینیاتوری است.
پارامترهای کلید اتوماتیک
در تشریح مشخصه های فنی کلید کمپکت همراه با کلید های مذکور بر بدنه آنها می توانید شاهد مشخصه هایی باشید که معرف توانمندی های کلید می باشند. این مشخصه ها شامل اعدادی است که هر کدام با در نظر داشتن شرایط کاری کلید اتومات تعریف شده اند. مانند:
• In: معرف جریان نامی در کلید کمپکت است. این مشخصه در تعریف کلید کمپکت، معرف جریانی است که کلید می تواند تحت شرایطی از قبل تعریف شده، تحت آن جریان فعالیت داشته باشد.
• Im: معرف جریان اتصال کوتاه کلید است. غالباً این جریان را در رنجی مابین ۵ تا ۱۰ در برابر جریان نامی کلید انتخاب می کنند. در چنین حالتی در صورت وقوع جریان های هجومی، کلید زمانی احساس اتصال کوتاه خواهد داشت که این جریان تامین شده باشد.
• Icm: معرف قدرت نهایی کلید اتومات در وصل جریان اتصال کوتاه می باشد.
• Icu: مشخصه قدرت قطع نهایی در کلید کمپکت است. این مشخصه تعریف می کند که کلید کمپکت قادر است تا حداکثر چه میزان از جریان اتصال کوتاه را بدون هر گونه آسیب قطع نماید.
• Uc: معرف ولتاژ نامی در کار کلید کمپکت می باشد. معمولا این ولتاژ معرف ولتاژ فاز به فاز سیستم خواهد بود.
• Ui: معرف حداکثر ولتاژی که می تواند در سیستم ایجاد گردد و کلید کمپکت قادر به تحمل آن خواهد بود.
کلید اتوماتیک کامپکت پارس فانال
کلید اتوماتیک پارس فانال یکی از محصولات مرغوب در این حوزه است. این کلیدها دارای طراحی جمع و جور و کارآمدی بالا هستند. با نصب کلید اتوماتیک کامپکت پارس فانال در تابلوهای برق، عملکرد بهتر و صحیح ترابردر وضعیت‌های مختلف سیستم برق امکان‌پذیر می‌شود. قابلیت‌های ضد شوک، عملکرد قوی در برابر شرایط سخت و استفاده آسان از این کلیدها از ویژگی های برجسته آنها می‌باشد.