دستگاه های زیادی داخل تابلو برق قرار دارند. هر کدام از آنها کاربردهای مخصوص خود را دارند. یکی از دستگاه‌هایی که در داخل تابلو برق نصب می‌شود، ساعت نجومی است. این ساعت کاربردهای زیادی دارد. همانطور که از عنوانش پیداست، براساس موقعیت جغرافیایی و طلوع و غروب خورشید کار میکند. با این اوصاف استفاده از این ساعت چه مزایایی دارد؟ در این مطلب به معرفی کامل این ساعت و کاربرد ساعت نجومی می‌پردازیم. با فرنام الکتریک همراه باشید.
ساعت نجومی چیست؟
این ساعت حاوی اطلاعاتی مرتبط با نجوم است. اطلاعاتی از قبیل موقعیت سیاره‌ها، ستاره‌ها، خورشید و ماه و … روی صفحات این ساعت درج می‌شوند. از این ساعت‌ها برای تنظیم و کنترل خودکار روشنایی استفاده می‌کنند. ساعت‌های نجومی از آسیب در امان هستند؛ چرا که در داخل تابلو برق نصب می‌شوند. این ساعت‌ها شباهتی هم به فتوسل‌ها دارند، اما فتوسل‌ها خارج از تابلو نصب می‌شوند و از انواع آسیب‌های محیطی در امان نیستند.
با تنظیم ساعت نجومی، روند استفاده از انرژی اصلاح می‌شود. درواقع نصب این ساعت، باعث جلوگیری از مصرف بی‌رویه برق خواهد شد. وقتی این ساعت نصب می‌شود، اطلاعات جغرافیایی و … نمایش داده شده و کنترل میزان روشنایی به صورت خودکار اتفاق می‌افتد. نکته قابل ذکر دیگر این است که ساعت‌های نجومی، هنگام غروب آفتاب فعال و در طلوع آفتاب غیرفعال می‌شوند.
درواقع ساعت‌های نجومی، زمان طلوع و غروب آفتاب را محاسبه کرده و از این طریق باعث کنترل میزان روشنایی می‌شوند. نکته جالب این است که برای تنظیم میزان روشنایی به دریافت نور احتیاجی ندارند. این تنظیم از طریق محاسبه مختصات و اطلاعات طول و عرض جغرافیایی صورت می‌گیرد. به این ترتیب دقت بسیار بالایی هم دارند.
ساعت نجومی چه کاربردی دارد؟
همانطور که اشاره شد، نصب این ساعت‌ها در داخل تابلو برق، باعث جلوگیری از مصرف بی‌رویه و کاهش مصرف برق می‌شود. باتوجه به اینکه ساعت‌های نجومی در تابلو برق نصب می‌شوند، قابلیت استفاده در بسیاری از فضاها را دارند. معمولا از این ساعت‌ها برای پارک‌ها، خیابان‌ها، فروشگاه تجهیزات الکتریکی و … استفاده می‌کنند. چرا که به دلیل قرارگیری در داخل تابلو برق، امکان آسیب از طریق عواملی، مثل سرما و گرما، رطوبت، گردوخاک و … وجود ندارد.
ویژگی های یک نمونه ساعت نجومی
- دارای سیستم میکروپروسسوری جهت روشن و خاموش نمودن چراغ های روشنایی هنگام طلوع و غروب آفتاب بر اساس طول و عرض جغرافیایی تعیین شده
- دارای سیستم ایمنی در برابر افزایش و کاهش ولتاژ (محدوده کاری 175 تا 255 ولت)
- دارای باتری لیتیومی با قابلیت حفظ تاریخ، ساعت و کلیه تنظیمات پس از قطع برق ورودی به مدت ۵ سال
- دارای نمایشگر با قابلیت نمایش به صورت چرخشی: تاریخ، ساعت، زمان قطع و وصل هنگام طلوع و غروب آفتاب
- قابلیت تغییر یا عدم تغییر ساعت تابستانه و زمستانه (ایجاد اختلاف 1 ساعته)
- انتخاب حالت دستی و یا خودکار
- دارای تایمر قابل تنظیم جهت خاموش نمودن روشنایی بعد از غروب آفتاب
ساعت نجومی چگونه تنظیم می‌شود؟
وقتی برق تغذیه این دستگاه متصل شود، اعداد به شکل اتوماتیک روی صفحه آن ظاهر می‌شوند. این اعداد باید بر اساس اصول خاصی تنظیم شوند. این اعداد به صورت پیش‌فرض شامل زمان فعلی، تاریخ فعلی، زمان غروب و طلوع آفتاب است. تمامی مقادیر این اعداد از طریق دکمه‌های خود ساعت قابلیت تنظیم دارند.
همانطور که اشاره شد، انواع ساعت نجومی در داخل تابلو برق نصب می‌شوند. با این وجود نحوه سیم‌بندی، نصب و اتصال آنها چگونه صورت می‌گیرد؟ با استفاده از فاز و نول در قسمت ورودی، ساعت به صورت صحیح نصب می‌شود. برای قسمت خروجی هم فازی با آمپرهای متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته قابل توجه این است که هم نول و هم فاز خروجی، بدون واسطه به دستگاه مصرف‌کننده وصل می‌شوند.
اگر ساعت‌های نجومی را به قصد اتصال به دستگاه‌هایی با روشنایی کم می‌خواهید، باید اتصال آن به وسیله خروجی انجام شود. اگر این ساعت به دستگاه‌هایی با روشنایی بالا وصل شود، استفاده از کنتاکتور در کنار جریان خروجی ضروری و لازم است.
کاربرد ساعت نجومی به چه شکل است؟
برخی از این ساعت‌ها که در داخل تابلو برق نصب می‌شوند، مجهز به مموری یا حافظه داخلی هم هستند. با استفاده از حافظه داخلی، جغرافیای استان مورد نظر به صورت کد یا شماره ظاهر می‌شود. همچنین با استفاده از اینترنت، زمان طلوع و غروب آفتاب محاسبه می‌شود. این کار از طریق اندازه‌گیری طول و عرض جغرافیایی اتفاق می‌افتد. به این ترتیب محل موردنظر روشن یا خاموش خواهد شد.
ساعت نجومی چه ویژگی و مزایایی دارد؟
برای این ساعت، باتری لیتیومی بسیار قوی درنظر گرفته شده که بعد از قطع برق ورودی، حدود 5 سال اطلاعات را حفظ میکند. این اطلاعات شامل ساعت، تاریخ، تنظیمات و … می‌شود. ساعت‌های نجومی مجهز به سیستم میکروپروسسوری هستند. این سیستم کار خاموش یا روشن کردن چراغ‌های روشنایی را برمبنای طول و عرض جغرافیایی برعهده دارد.
برای این ساعت‌ها سیستم ایمنی خاصی در برابر نوسانات ولتاژ درنظر گرفته شده که بین 175 تا 255 ولت محدوده آن است. یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه این ساعت، قابلیت تنظیم ساعت تابستان و زمستان با اختلاف یک ساعت است. این تنظیم هم به صورت خودکار و هم به صورت دستی انجام می‌شود. همچنین بعد از غروب آفتاب، روشنایی با استفاده از تایمر قابل تنظیم خاموش می‌شود.
مزایای ساعت‌های نجومی
انواع ساعت نجومی مزایایی دارند که آگاهی از آنها خالی از لطف نیست. در ادامه برخی از این مزایا را تشریح می‌کنیم:
- دقت این ساعت در تعیین زمان طلوع و غروب آفتاب بسیار بالاست.
- تایمری که درون ساعت وجود دارد از 1 تا 12 ساعت قابلیت تنظیم دارد.
- در هر شرایط طبیعی و محیطی قابل استفاده است.
- اگر جریان برق به صورت ناگهانی قطع شود، تنظیمات تاریخ و ساعت ثبت می‌شوند.
- چراغ‌ها و لامپ‌های آن به صورت دستی هم قابلیت روشن و خاموش شدن را دارند.
تفاوت ساعت فرمان و ساعت نجومی؟
کاربرد ساعت نجومی متناسب با افق استان و یا موقیعت جغرافی که تنطیم می شود و در زمانی که برای فعال شدن به آن دادید قطع وصل میشه برای مثال: شما تنظیم کردید که 3ساعت بعد از غروب آفتاب خاموش بشود ، ساعت نجومی با توجه به مبدا و حافظه ای که دارد در طول کل سال همیشه 3 ساعت بعد از غروب آفتاب خروجی را خاموش میکند مثلا تابستان ساعت23 و در زمستان ساعت 21 خروجی را قطع می کند
اما در ساعت فرمان شما فقط یک بار زمان مخصوص را تنطیم می کنید و این زمان در طول کل سال ثابت است.
ساعت نجومی شیوا امواج چگونه تنظیم می‌شود؟
همانطور که گفتیم، یکی از برندهای پرطرفدار ساعت نجومی در ایران، شیوا امواج می‌باشد. در ادامه بلوک دیاگرام سیم بندی این ساعت نجومی را بررسی می‌کنیم.
برای نصب این ساعت نجومی، فاز و نول را به ورودی آن متصل می‌کنیم. فاز خروجی این ساعت دارای آمپراژ متفاوت می‌باشد. این فاز خروجی را به همراه یک نول، باید به مصرف کننده وصل کنیم. در صورت زیاد بودن تعداد مصرف کننده، می‌توانیم از کنتاکتور کمک بگیریم.
هنگام نصب ساعت نجومی شیوا امواج یا استفاده از کنتاکتور، فاز و نول به ورودی ساعت نجومی و فاز خروجی ساعت نجومی به کنتاکت A1 کنتاکتور وصل می‌شود. سیم نول هم باید به کنتاکت A2 اتصال دهیم. در بخش قدرت کنتاکتور، فاز به یکی از کنتاکت‌های 1، 3 ویا 5 وصل می‌شود و از کنتاکت خروجی مقابل آن هم خروجی گرفته می‌شود. این خروجی به همراه یک نول، به مصرف کننده منتقل می‌شود.
جمع‌بندی
ساعت نجومی یکی از دستگاه‌هایی است که در داخل تابلو برق نصب می‌شود و براساس موقعیت جغرافیایی و طلوع و غروب خورشید کار میکند. نصب این ساعت، باعث جلوگیری از مصرف بی‌رویه برق و کاهش مصرف برق می‌شود. ساعت نجومی برای پارک‌ها، خیابان‌ها، فروشگاه‌های تجهیزات الکتریکی و … استفاده می‌شود. این ساعت‌ها شباهتی هم به فتوسل‌ها دارند، اما فتوسل‌ها خارج از تابلو نصب می‌شوند و از انواع آسیب‌های محیطی در امان نیستند.
- ساعت نجومی دارای باتری لیتیومی قوی است که اطلاعات را بعد از قطع برق حفظ میکند.
- سیستم میکروپروسسوری برای کنترل کار خاموش یا روشن کردن چراغ‌های روشنایی بر اساس جغرافیایی استفاده می‌شود.
- ساعت‌های نجومی دارای سیستم ایمنی در برابر نوسانات ولتاژ هستند و قابلیت تنظیم ساعت تابستان و زمستان را دارند.
- مزایای ساعت‌های نجومی شامل دقت در تعیین زمان طلوع و غروب آفتاب، تنظیم تایمر و قابلیت استفاده در شرایط مختلف است.
- در مقابل، ساعت فرمان فقط یکبار زمان مشخص را تنظیم میکند.
- برای نصب ساعت نجومی، فاز و نول به ورودی آن وصل می‌شود و در صورت نیاز به کنتاکتور کمک گرفته می‌شود.