آیا در رابطه با روش انتخاب و تست کلید مینیاتوری چیزی شنیده اید؟ با عملکرد کلیدهای میناتوری آشنایی دارید؟ آیا میدانید مزایا و مشخصات بهترین کلید مینیاتوری چیست؟ پیشرفت روز افزون تکنولوژی مهمترین پارامتری است که با روی کار آمدن تجهیزات و قطعات اتوماسیون صنعتی به پیشرفت صنایع کمک می کند.
در تمام صنایع شاهد ظهور قطعات و تجهیزات بسیار کاربردی هستیم. این قطعات دست به دست یکدیگر دادند تا انسان بتواند در تمامی حوزه ها پیشرفت قابل چشمگیری داشته باشد. کلید مینیاتوری نیز جزو همین قطعاتی است که در صنایع نقش مهمی ایفا می کند. در ادامه با فرنام الکتریک همراه باشید تا توضیحات بیشتری در رابطه با بهترین کلید مینیاتوری و همچنین روش انتخاب و تست آن ارائه دهیم.
اهمیت استفاده از کلید میناتوری در مدار
فیوز مینیاتوری به عنوان یکی از کاربردی ترین قطعات الکتریکی است که آن را با نام کلید مینیاتوری نیز می شناسند. این فیوزها در برابر جریان اتصال کوتاه و جریان اضافه بار باعث محافظت از مدار میشود. در واقع فیوزهای مینیاتوری در برابر اضافه بار تحمل جریان بسیار زیادی دارد. این دستگاه حفاظتی در تجهیزات و مدارهای الکتریکی نقش مهمی ایفا می کند. با عبور جریان بیش از حد استاندارد یا نرمال این کلید مدار را قطع کرده تا به دیگر لوازم الکتریکی و تجهیزات متصل مدار آسیب نرسد. در واقع کلیدهای مینیاتوری را با نام قطع کننده مدار نیز می شناسند که امروزه با مکانیسم عملکرد فوق العاده عالی روانه بازار شده‌اند. در تمامی سیستم های برق کشی ساختمان کلیدهای مینیاتوری نقش مهمی ایفا می کنند چرا که اتصال کوتاه یا اضافه بار جریان می تواند مشکلات بسیار زیادی نظیر آتش سوزی را به وجود بیاورد.
کلیدها از نظر نوع کاربرد به دو دسته کلید های مینیاتوری تند کار و کلیدهای مینیاتوری کند کار طبقه‌بندی می‌شوند. معمولاً مدل های تند کار فیوز مینیاتوری در روشنایی و مدل های مینیاتوری کند کار در مدار موتوری مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است که برای کلیدهای مینیاتوری استانداردهایی را نیز در نظر گرفته اند که بایستی برای تولید هر یک از فیوزهای مینیاتوری این استانداردها رعایت شوند. به طور کلی هر وسیله ای که نقش حفاظتی داشته باشد از نظر ایمنی مورد توجه قرار بگیرد. اما برای خرید بهترین کلیدهای میناتوری بایستی نکات بسیار زیادی مورد توجه قرار بگیرد. بسیاری از افراد قبل از خرید کلید ها را تست خواهند نمود. آشنایی با روش انتخاب و تست کلید مینیاتوری به سبب اطمینان از عملکرد صحیح این قطعه خواهد بود.
کاربرد کلید مینیاتوری
کلید مینیاتوری دارای سه کاربرد اساسی است:
1- ایجاد انشعاب حفاظت شده
با استفاده از کلید های مینیاتوری می توانید انشعاب هایی که از یک فاز در مدار تک فاز یا از سه فاز در یک مدار سه فاز می گیرید؛ محافظت نمایید. این حفاظت بر مبنای جریان کاری تجهیزات مصرفی پایین دست کلید می باشد.
2- حفاظت در برابر اضافه جریان
یکی از مواردی که موجب از کار افتادگی یا سوختن تجهیزات پایین دستی می شود؛ نبود حفاظت در برابر اضافه جریان در مدار است. اضافه جریان یا اضافه بار به دلایل متعددی در یک مصرف کننده رخ می دهد. برای مثال استهلاک یا ایرادی در سیم پیچی یک الکتروموتور می تواند موجب افزایش حرارت موتور شده و در نهایت به اضافه جریان منتهی شود. در مواردی اتصال بدنه نیز می تواند عامل ایجاد این مولفه شود که کلید مینیاتوری از این مورد جلوگیری می کند. کلید مینیاتوری چنانچه جریان خروجی بیش از جریان نامی کلید باشد؛ عمل قطع را انجام می دهد.
3- حفاظت در برابر اتصال کوتاه
چنانچه در مدار حالت اتصال کوتاه پیش بیاید؛ مانند اتصال فاز به نول، در این صورت کلید مینیاتوری در کسری از ثانیه عمل قطع را انجام می دهد تا از بروز آسیب به دیگر بخش ها جلوگیری شود. در مواردی مانند گذر زمان و یا در مکان هایی که سیم ها رو کار نصب شده اند و یا سیم کشی ها در محیط های بسیار گرم یا خاص انجام شده؛ احتمال وقوع اتصال کوتاه بسیار بالاست و این کلید مینیاتوری است که از وقوع این موارد جلوگیری می کند.
تست کلید مینیاتوری
یکی از مواردی که ممکن است برای خریدار و یا مصرف کننده کلید مینیاتوری حائز اهمیت باشد، بررسی و تست کلید مینیاتوری است. این بررسی شامل معاینه ظاهری، بازرسی مواد استفاده شده داخلی و خارجی کلید، عملکرد مکانیکی و بازرسی عملکرد کلید است.
عملکرد مکانیکی سوئیچ کردن بین وضعیت ON و OFF کلید (MCB) باید انعطاف پذیر و قابل اطمینان بدون گیر کردن و یا لغزش شاسی کلید مینیاتوری باشد.
به طور مثال در صورت قطع برق و روشنایی باید مجدد کلید مینیاتوری را تنظیم و در حالت وصل قرار داد. در صورتی که با وجود تنظیم مجدد کلید، جریان برق برقرار نشد؛ یا در سیم کشی مدار و یا خود کلید قطع کننده یا مینیاتوری مشکل وجود دارد.
الف ) تست کلید مینیاتوری بدون داشتن بار
1- بار متصل به ترمینال خروجی کلید را از آن جدا نمایید.
2- شستی کلید را به وضعیت ON برگردانید. چنانچه شستی کلید دچار لغزش باشد یا ثانیه ای در وضعیت ON نمی ماند؛ یعنی شستی داخلی خراب و کلید به کلی باید تعویض شود. عملکرد شستی مکانیکی کلید باید انعطاف پذیر و بدون هرگونه گیر کردن و از این قبیل باشد.
3- اگر کلید در وضعیت ON باقی ماند؛ از مولتی متر کمک بگیرید به این صورت که مولتی متر را در حالت ولت متر در رنج ولتاژ کاری کلید قرار دهید. پراب قرمز را به ترمینال تغذیه یا ورودی کلید متصل کرده و پراب مشکی را به قسمت ارت ( زمین ) تابلو برق یا جعبه مینیاتوری متصل نمایید. در صورت نمایش ولتاژ صفر، کلید مینیاتوری خراب و نیاز به تعویض دارد.
ب) تست فیوز مینیاتوری در حالت داشتن بار
1- با فرض اینکه بار متصل به کلید مطابق یا کمتر از جریان نامی کلید است؛ کلید را در وضعیت ON قرار دهید. چنانچه بلافاصله عمل قطع صورت بگیرد؛ مدار را چک نمایید. احتمال اتصال کوتاه در مدار پایین دستی بسیار زیاد است.
2- اگر کلید قطع نکرد؛ اما پس از گذشت لحظاتی قطع کرد؛ به بدنه کلید دست بزنید. چنانچه داغ باشد؛ نشان از ایراد داخلی کلید و یا خرابی پلاتین آن است. در نتیجه کلید باید تعویض شود.
3- در نهایت، برای اطمینان از سالم بودن کلید می توانید تست اضافه بار را نیز روی آن انجام دهید به این صورت که باری بیش از میزان جریان کاری کلید، به آن متصل نمایید. در این صورت در کسری از ثانیه باید فیوز مینیاتوری به حالت OFF باز گردد. در غیر این صورت، کلید ایراد داشته و باید تعویض شود.
تشخیص کیفیت کلید مینیاتوری
در این قسمت می خواهیم به چگونگی تست ظاهری و چک کردن کیفیت کلید مینیاتوری بپردازیم:
به منظور چک کردن ظاهری کلید مینیاتوری باید در نظر داشت که قسمت محفظه پلاستیکی باید تمیز و بدون هیچ گونه آسیب و نقصی مانند ترک و یا وجود حباب روی بدنه کلید باشد و برخورداری از این عوامل از جمله مشخصات کلید مینیاتوری سالم است.
برخی تولیدکنندگان ممکن است به منظور کاهش هزینه در تولید، به طور کامل یا جزئی از مواد بازیافت شده استفاده کنند. کلید مینیاتوری که کاملاً از مواد استاندارد، تولید شده باشد، روشن و بدون لکه های سیاه است، در حالی که کلیدی که از مواد بازیافت شده تولید شده باشد، تیره تر است.
یکی دیگر از مواردی که می توان به منظور تست کلید مینیاتوری به صورت ظاهری، توسط خریدار بیان نمود، مقایسه وزن کلید است. می توان وزن کلید مینیاتوری خریداری شده را با وزن یک نمونه کلید سالم مقایسه کرد. برخی از تولیدکنندگان از برنج به جای فلز مس قرمز در تولید کلید مینیاتوری استفاده می کنند که از نظر رنگ متفاوت هستند و می توان این موضوع را تشخیص داد. برخی دیگر هم ضخامت سیم را کاهش می دهند تا هزینه ها کاهش یابد. این ها همه از موارد و نمونه های غیر استاندارد است که باید به آن توجه نمود.