از آنجایی‌که کنتاکتور در مدار قدرت قرار می‌گیرد و وظیفه قطع و وصل جریان بالای مدار را برعهده دارد، لذا یکی از قطعاتی است که خرابی آن زیاد اتفاق می‌افتد، از طرفی قیمت نسبتا بالای آن و همچنین وجود قطعات یدکی دلیلی است تا هر برق‌کار صنعتی ملزم به یادگیری نحوه تست این قطعه پرکاربرد باشد. آیا شما تست سالم بودن کنتاکتور رو بلدید؟ در این مقاله تلاش کردیم تا روش ساده تست کنتاکتور را ارائه کنیم. با فرنام الکتریک همراه باشید.
کنتاکتور و اهمیت کاربرد آن
کنتاکتور به عنوان یکی از قطعات پرکاربرد الکتریکی است. این قطعه در مدار الکتریکی به منظور قطع و وصل کردن استفاده می شود. کنتاکتورها نوعی کلید مغناطیسی هستند که همانند یک نوع کلید ساده سه فاز از سه کنتاکت اصلی تشکیل شده‌اند. البته این محصول به منظور ارتباط قطعات و دستگاه های الکتریکی به شبکه می باشد. این قطعات خود از دو هسته تشکیل می شوند که مدل های ثابت و متحرک است.
با عبور جریان از این هسته الکترومغناطیسی میدان مغناطیسی نیز ایجاد شده و تغییر در نیروی تولید با کمک این میدان باعث مشخص شدن وضعیت کنتاکتورها می شود. این محصول برای مصارف بسیار زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد که خطرات بسیار زیادی نیز آن را تهدید خواهد نمود. برای اطمینان از عملکرد آن می توانید تست سالم بودن کنتاکتور و علائم خرابی آن را بشناسید.
قطعا علائم خرابی شامل پارامترهایی هستند که شما آنها را متوجه می شوید. هر یک از علائم نیز نشان از آسیب دیدن قسمتی از کنتاکتور خواهد بود. این قطعات خود در مدل و ظرفیت های توانی بسیار زیادی در بازار هستند. حال این که در بسیاری از تجهیزات الکتریکی نیاز به قطع و وصل کردن مکرر دستگاه است و از این رو کنتاکتور بهترین و کاربردی ترین قطعات در چنین دستگاه هایی به شمار می رود.
هسته متحرک این قطعه با کمک یک فنر از قسمت ثابت آن جدا است. همچنین عایقی به آن متصل هستند که با آن نیز حرکت خواهند نمود. در قسمت ثابت این قطعه نیز کنتاکتورهای دیگری محکم شده اند. این دستگاه تحت تاثیر نیروی دائم الکترومغناطیسی در حالت وصل دستگاه میباشد و در نتیجه با مدل ثابت در تماس خواهد بود.
تجهیزات مورد نیاز تست سالم بودن کنتاکتور
لازم است پیش از نصب کنتاکتور در مدار و یا در صورت بروز عیب در کارکرد آن، با انجام تست‌هایی از سالم بودن قطعه خود، مطمئن باشیم. انجام تست‌ها و اطمینان یافتن از سالم بودن قطعات؛ زمینه بروز حوادث مالی و جانی احتمالی را کاهش می‌دهد و همچنین از بروز خطرات فنی بیشتر در آینده جلوگیری می‌کند. انجام تست‌های سالم بودن کنتاکتور ما را در عیب یابی کنتاکتور کمک خواهد کرد. این تست‌ها پیچیده نبوده و برای انجام آنها؛ نیازمند ابزارهای زیر هستیم:
- منبع تعذیه ترجیحاً قابل تنظیم ( فانکشن ژنراتور)
- مولتی متر
- تعدادی سیم
- بار مناسب
نحوه تست سالم بودن کنتاکتور
1) تست بوبین کنتاکتور
برای انجام این تست، مطابق با ولتاژ نامی کنتاکتور، به بوبین آن برق می‌دهیم. حال متناسب با نوع کنتاکتور، این ولتاژ می‌تواند از نوع جریان مستقیم یا جریان متناوب باشد. به محض برق دار شدن بوبین، شار مغناطیسی در هسته آهنی باید برقرار شود و پلاتین‌ها متصل شوند. در این صورت باید صدای کلیکی شنیده شود و در صورتی که کنتاکتور شما دارای نشانگر مکانیکی باشد؛ با تحریک بوبین باید جابجا شود.
2) تست پلاتین‌های کنتاکتور
برای انجام این تست؛ نیاز به مولتی متر داریم. به این منظور، مولتی متر را در وضعیت اتصال کوتاه، بوق یا دیود قرار دهید. در حالت عادی (خاموش) چنانچه هر دو پایه ورودی ترمینال قدرت و خروجی ترمینال قدرت یا ورودی با ورودی یا خروجی با خروجی را با استفاده از مولتی متر به یکدیگر متصل کنید؛ نباید صدای بوقی از مولتی متر شنیده شود و یا نمایشگر مولتی متر باید مقدار بی نهایت را نشان دهد.
در وضعیت اتصال برق به بوبین کنتاکتور دو حالت وجود دارد:
1- هر ورودی ترمینال قدرت باید به خروجی ترمینال قدرت روبروی خود متصل باشد. یعنی چنانچه شما با استفاده از پرآب مولتی متر پایه L1 را به T1 و الی آخر متصل نمایید؛ باید صدای بوق شنیده شده و نمایشگر مولتی متر عدد صفر یا کمتر از 10 تا 50 را به معنی اتصال کوتاه نمایش دهد.
2- همچنین هیچ دو ترمینال ورودی و هیچ دو ترمینال خروجی نیز نباید با یکدیگر ارتباط داشته باشند. یعنی به طور مثال، نباید بین ترمینال‌های L1 و L2 یا T1 و T3 و از این قبیل ارتباطی وجود داشته باشد ( نباید مولتی متر بوق بزند). این مورد در خصوص حالت ضربدری پایه‌های ورودی و خروجی نیز صدق می‌کند (مثلاً پایه L1 و T2 نباید به یکدیگر ارتباط بدهند).
3)تست سالم بودن کنتاکتور : تست تیغه های فرمان
تست تیغه‌های فرمان در کنتاکتورها مهم است زیرا در بسیاری از مدارها از تیغه‌های فرمان استفاده شده و وجود تیغه‌های معیوب موجب عدم کارکرد صحیح مدار قدرت و فرمان میشود. برای انجام تست تیغه‌های مدار فرمان با استفاده از مولتی متر به صورت زیر عمل می‌کنیم:
1- در حالتی که بوبین کنتاکتور به برق متصل نباشد؛ دو سر پراب مولتی متر را به پایه های NO1 و NO2 متصل می‌کنیم. در این صورت نمایشگر مولتی متر باید وضعیت بی نهایت ( بدون بوق) را نمایش دهد. همچنین در ادامه پایه‌های NC1 و NC2 را به هم متصل می‌کنیم که در این صورت مولتی متر بوق می‌زند.
2- در حالتی که بوبین کنتاکتور را به برق متصل می‌کنیم و وضعیت پلاتین‌ها تغییر می‌کند؛ وضعیت تیغه‌های فرمان نیز باید تغییر کند. در این حالت تیغه‌های NO باید به تیغه‌های NC تبدیل شوند. در نتیجه با اتصال پراب به پایه‌های NO1 و NO2 باید صدای بوق شنیده شود. همین مسئله در خصوص پایه‌های NC صدق می‌کند که باید به حالت NO بروند. در این حالت با اتصال پراب مولتی متر به پایه‌های NC1 و NC2 نباید بوقی شنیده شود.
در صورت وجود ایراد در هر قسمت از تست‌ها کافیست به مطالعه بخش بعدی بپردازید. در این بخش قصد داریم علائم خرابی کنتاکتور را عنوان کنیم و در نهایت راه حل‌های مناسبی را به شما ارائه دهیم.
علائم خرابی کنتاکتور
کنتاکتور یک قطعه کاربردی در صنعت است. در صنایع دستگاه هایی که از این قطعه استفاده می‌کنند شاهد تغییر و تحولات بسیار زیادی هستیم. در واقع استفاده از کنتاکتور دارای مزایای زیادی میباشد. گاهی به دلایل مختلفی ممکن است کنتاکتور آسیب دیده و خرابی آن یکی از دغدغه مهم برخی از افراد به شمار می‌رود. در این صورت می‌توان به بررسی تست سالم بودن کنتاکتور و علائم خرابی آن بپردازند. احتمالات بسیار زیادی برای خرابی کنتاکتور وجود دارد که باید تک تک آنها بررسی گردند.
- از مهمترین علائم خرابی کنتاکتورها می توان به اتصال کوتاه شدن آنها اشاره نمود. زمانی که اتصال کوتاه در کنتاکتور رخ دهد دلیل بر آن است که کار کردن آن در یک فضای پر از گرد و خاک، رطوبت و گازهای خورنده میباشد. همین شرایط باعث اتصال کوتاه در کنتاکتور میشود.
- زمانی که کنتاکتور به سبب شوک الکتریکی جوش بخورد می توان متوجه خرابی آن شد. جوش خوردگی به سبب اتصال کوتاه شدن دستگاه است که به سبب اعمال اضافه بار به کنتاکت می باشد.
- زمانی که هسته آهنی قطعه با ولتاژ منبع تغذیه کاهش پیدا کرده است: حتی اگر در حلقه کنترل کنتاکتور نیز اشکالی به وجود آید، یا به برق وصل نشود نیز باید علت را جستجو کرد.
- گاهی در کنتاکتورها صدای ویز ویز به گوش می رسد قطعاً که این صدا می تواند به سبب خرابی کنتاکتور باشد. زمانی که کنتاکتور کثیف شود ممکن است این صدای ویز ویز به گوش بخورد. حتی شل بودن اتصالات قسمت های مختلف کنتاکتور نیز مهمترین عامل ایجاد سر و صدا می باشد.
- سوختن بویین نیز تواند باعث عدم کارکرد صحیح کنتاکتور شود. چنانچه حفاظت استاندارد جریان و ولتاژ برای این قطعه اعمال نکردد منجر به آتش‌سوزی دستگاه خواهد شد.
نتیجه تست سالم بودن کنتاکتور
بررسی تست سالم بودن کنتاکتور و علائم خرابی آن مهمترین نکته‌ای است که باید به بررسی آن پرداخت. قطعا خرابی کنتاکتور می تواند بسیار آسیب پذیر باشد، از این رو توصیه می شود بهترین کنتاکتورها را تهیه کنید. همچنین نگهداری صحیح از کنتاکتور نیز اهمیت زیادی خواهد داشت. بهترین کنتاکتورهای بازار را می توانید همین حالا در کوتاه ترین زمان ممکن از فرنام الکتریک تهیه کنید. این مجموعه تمام تلاش خود را به کار گرفته تا شما کاربران عزیز بهترین کنتاکتورها را با سطح کیفیت بالایی بتوانید تهیه نمایید. از این فرصت ناب پیش روی خود به نحو احسنت استفاده کنید.