معرفی انواع فتوسل و کاربرد های آن ها

فتوسل چیست، معرفی انواع فتوسل؟ فتوسل وسیله ای است که نسبت به نور حساس است و هنگامی که پرتوهای نور به آن برخورد می کنند، ولتاژی از خود تولید می کند. این ولتاژ رله ای را به کار می اندازد که می تواند مداری را قطع یا وصل کند.

فتوسل در روز این ولتاژ را تولید می کند و به رله فرمان می دهد که مدارهای روشنایی را قطع کنند و با تاریک شدن هوا، فتوسل ولتاژی تولید نمی کند. در نتیجه جریانی به مدار نمی رسد که لامپ های معابر را قطع کند. به همین دلیل محصولات روشنایی در شب روشن می شوند.

انواع فتوسل کاربرد بسیار زیادی دارد و امروزه در بسیاری از مجموعه ها از آن استفاده می شود. اگر قصد دارید از فتوسل استفاده کنید، تا انتهای این مقاله با فرنام الکتریک همراه باشید. در این مقاله به سؤال فتوسل چیست پاسخ می دهیم و کاربردهای آن را بررسی می کنیم.

آشنایی با فتوسل

در پاسخ به سؤال فتوسل چیست باید گفت که این قطعه در واقع یک نوع مقاومت نوری و یا مقاومت وابسته به نور محسوب می شود. مقدار ولتاژ این محصول با مقدار نوری که دریافت می کند تغییر یافته و کم و زیاد می شود. علاوه بر این، فتوسل همانند یک نوع سنسور عمل می کند که از آن برای روشن کردن اتوماتیک لامپ های مختلف استفاده می شود.

این محصول در واقع به این گونه عمل می کند که با تاریک شدن هوا، لامپ یا چراغ به صورت اتوماتیک روشن می شود و با روشن شدن هوا نیز به صورت خودکار خاموش می شود. فتوسل بیشتر برای فضاهای باز و مکان های عمومی مورد استفاده قرار می گیرد.

نام دیگر فتوسل، LDR مخفف عبارت Light Dependent Resistor به معنای مقاومت وابسته به نور است.

طرز کار فتوسل به چه صورت است؟

کارکرد فتوسل وابسته به نور است، یعنی اگر نوری که فتوسل می تابد کم شود، مقاومت آن زیاد شده و در مقابل اگر تابش نور به فتوسل زیاد شود، میزان مقاومت آن کم می شود.

بنابراین وقتی هوا روشن است و تابش خورشید وجود دارد، فتوسل با دریافت نور در داخل خود مقداری ولتاژ تولید کرده و آن را به رله می دهد. به محض اینکه هوا تاریک شد، به دلیل عدم وجود نور دیگر هیچ ولتاژی در فتوسل تولید نشده و به رله نمی رسد که با کمک آن مدار دستور قطع جریان را صادر کند، در نتیجه لامپ های محل نصب فتوسل روشن می شوند.

البته توضیحاتی که دادیم بیشتر به طرز کار فتوسل های نوری یا معمولی مربوط می شد، در حالی که روش کار فتوسل ها با توجه به مدل آن ها می تواند متفاوت تر باشد که در ادامه همین مطلب و در بخش معرفی انواع فتوسل بیشتر در این خصوص صحبت خواهیم کرد.

کاربرد انواع فتوسل چیست؟

از فتوسل ها با توجه به اینکه می توانند با تابش نور ولتاژ تولید کنند در تجهیزاتی استفاده می شود که به نیاز به نور در تاریکی داشته باشند. به همین دلیل کاربری فتوسل بسیار گسترده است، به حدی که می توان از این مقاومت در داخل یک دوربین عکاسی تا روشنایی معابر و یا روشن شدن لامپ های داخل حیاط خانه استفاده کرد.

با این حال کاربردهای فتوسل به شکل خلاصه عبارتند از:

خاموش و روشن کردن لامپ های خانه ها، باغ ها، باغچه ها و خیابان ها

یکی از مهمترین و اثربخش ترین مصارف فتوسل ها برای خاموش و روشن کردن اتوماتیک لامپ های خانه ها، باغ ها، باغچه ها و خیابان های سطح معابر است. چرا که فتوسل می تواند با کمک عملکرد خود تا حد زیادی در مصرف برق صرفه جویی داشته باشد.

وقتی فتوسل را در این مکان ها نصب می کنیم، در طول روز و با کمک رله ای که در داخل خود دارد، مدار روشنایی را در محل قطع می کند و باعث خاموش شدن اتوماتیک لامپ ها می شود. اما وقتی هوا تاریک شد، بدون اینکه نیاز باشد شما کلید برقی را فشار دهید، فتوسل خود به خود عمل کرده و چون دیگر نوری وجود ندارد، پس مقاومت فتوسل زیاد شده و دیگر جریانی را به رله نمی رساند، در نتیجه لامپ های نمای بیرونی ساختمان، چراغ های داخل پارکینگ، تیرهای چراغ برق داخل خیابان، روشنایی باغ و یا هر محل دیگری که فتوسل را در مدار سیم کشی آن قرار داده اید، روشن می شوند.

استفاده از انواع فتوسل در سلول های خورشیدی

یکی دیگر از کاربردهای رایج از فتوسل در سلول های خورشیدی است، همانطور که می دانید سلول های خورشیدی نور خورشید را در طول روز جذب می کنند، با کمک فتوسل در داخل این سلول ها می توان نور خورشید را به برق تبدیل کرد و به عنوان منبعی ناتمام از انرژی الکتریکی از آن استفاده نمود.

استفاده از انواع فتوسل در سنسورهای تشخیص دود

سنسورهای تشخیص دود یکی از اختراعات بشر هستند که حقیقتاً می توانند جان مردم را در برابر آتش سوزی و خطرات آن حفظ کنند. حالا چرا از فتوسل در سنسورهای دود استفاده می شود؟

در اطراف آشکارساز دود شکاف هایی وجود دارند که اگر آتش سوزی اتفاق افتاد دود از طریق آن شکاف ها وارد محفظه اصلی سنسور شود. در ادامه یک پرتو نور مادون قرمز به استفاده از یک دیود نوری به داخل محفظه فرستاده می شود که خود محفظه دارای یک فتوسل است.

وقتی به دلیل تجمع دود در محیط میزان نور کاهش پیدا کرد، فتوسل تولید برق می کند و با این عمل زنگ هشدار سنسور دود به صدا در می آید.

بکارگیری فتوسل در لنز دوربین های عکاسی

یکی از قسمت های مهم دوربین های عکاسی سنسور و یا حسگر است که خود از میلیون ها فتوسل تشکیل شده است که هر کدام از فتوسل ها به نور حساس بوده و پس از دریافت نور آن ها را جمع آوری کرده و در نهایت به امواج الکتریکی تبدیل می کنند.

البته کاربردهای فتوسل بیش از این مواردی است که گفتیم، چون از فتوسل می توان در هر وسیله و یا مدار الکتریکی که به روشنایی در کم نوری و یا تاریکی نیاز دارد، استفاده کرد. با این حال کاربرد اصلی فتوسل در روشنایی معابر، درب ورودی خانه ها، روشنایی راه پله های یک ساختمان و محوطه های بزرگ همچون باغ ها و سوله ها است.

معرفی انواع فتوسل

فتوسل ها مدل های مختلفی دارند که هریک با توجه به مدل خود کارایی های متفاوت و حتی طریقه نصب خاص خود را دارند. حال در ادامه شما را با انواع فتوسل آشنا می کنیم:

انواع فتوسل نوری

یکی از ساده ترین و معمولی ترین نوع فتوسل ها نوع نوری آن است که برای روشن و خاموش کردن لامپ به صورت اتوماتیک و بر اساس میزان تابش نور خورشید استفاده می شود.

فتوسل نوری به شکلی طراحی شده که میزان نور خورشید را تشخیص می دهد تا در زمانی که نور خورشید کم شد، به وصل کننده مدار روشنایی فرمان وصل کردن را صادر کرده و از این طریق لامپ به صورت خودکار روشن شود.

با این تفاسیر مشخص می شود که برای راه اندازی فتوسل نوری باید این وسیله را در معرض تابش مستقیم نور خورشید نصب کرد، به شکلی که هیچ مانعی جلوی تابش نور خورشید به سنسور فتوسل نوری را نگیرد.

انواع فتوسل نجومی

به فتوسل نجومی ساعت نجومی هم می گویند که برخلاف فتوسل نوری هیچ نیازی به نور خورشید ندارد، بلکه با کمک برنامه میکروپروسسوری داخل خود می تواند به صورت اتوماتیک طلوع و غروب خورشید را تشخیص داده و سیستم روشنایی ساختمان را روشن و یا خاموش کند.

یکی دیگر از مشخصات فتوسل نجومی این است که فاقد سنسور چشم است، بنابراین می توان این وسیله را در هر نقطه ای حتی در مکان های سرپوشیده که از نور خورشید خبری نیست، نصب کرد. با این حساب میزان خطا در فتوسل های نجومی بسیار کمتر است، چرا که در صورت ابری بودن هوا در عملکرد این وسیله خللی وارد نمی شود.

انواع فتوسل تایمردار

اگر می خواهید خودتان زمان روشن و خاموش شدن فتوسل را تنظیم کنید، مدل تایمردار بهترین گزینه برای شما است. فتوسل تایمردار یک چشم مجزا به منظور نصب در محیط بیرون دارد و می توانید آن را برای زمان دلخواه خود تنظیم کنید.

انواع فتوسل چهار سیمه

فتوسل های معمولی سه سیمه هستند، اما در فتوسل های چهار سیم یک رشته سیم خروجی اضافی وجود دارد که از آن می توان به یک مصرف کننده دیگر اتصال داد.

انواع فتوسل ساعتی

کاربری فتوسل ساعتی بیش از دیگر فتوسل هاست به نحوی که می توان از آن برای قطع و وصل کردن هر سیستم الکترونیکی دیگر نیز استفاده کرد و قابلیت برنامه ریزی برای دوره های مشخص یک روزه، یک هفته ای، یک ماهه و حتی در مدل های پیچیده تر تا چندین ماه را دارد. به همین دلیل از فتوسل های ساعتی بیشتر در کارخانه ها و شرکت های بزرگ استفاده می شود.

انواع فتوسل لیزری

از فتوسل لیزری می توان برای روشن شدن یک منبع روشنایی همچون لامپ، به صدا درآوردن آژیر خطر و یا حتی به کار افتادن یک ساعت هوشمند استفاده کرد. طرز کار فتوسل لیزری به این صورت است که قطع و وصل شدن آن توسط نور لیزر انجام می شود. اگر مسیر مشخص شده لیزر به هر دلیلی در فتوسل لیزری قطع شود، یک پیام مشخص از طرف فتوسل لیزری به مصرف کننده آن ارسال می شود.

به دلیل حساسیت بسیار بالای فتوسل های لیزری و همچنین کاربردهای خاص آن بیشتر از این وسیله در مکان هایی با حساسیت بالا همچون ساختمان های صنعتی و یا نظامی استفاده می شود.

جمع بندی

ما در این مطلب توضیحات کاملی در خصوص فتوسل، طرز کار فتوسل، کابردهای فتوسل و انواع آن برای شما بیان کردیم، همانطور که دیدید شما می توانید از فتوسل به منظور کنترل و مدیریت روشنایی راه پله ها، چراغ های داخل حیاط، لامپ های پارکینگ و حتی قطع و وصل چراغ های باغ و یا ویلای خود استفاده کنید.

اما تشخیص اینکه کدام فتوسل برای استفاده ما مناسب است، باید با کمک متخصص برق باشد، همچنین نصب و سیم کشی فتوسل ها نیاز به مهارت دارد که در مطلب بعدی در این خصوص بیشتر توضیح خواهیم داد.