از مهم ترین و اصلی ترین مراحل ساخت و ساز ساختمان ها سیم کشی ساختمان است. برق کشی ساختمان اصول و قوانینی دارد که برقکار باید آنها را رعایت کند. در صورتی که این مرحله طبق آیین نامه های اجرایی انجام نشود خسارت های جبران ناپذیری را ایجاد می‌کند بنابراین پیش از آن که کار برق کشی شروع شود می بایست با استانداردهای برق ساختمان آشنا شده و آنها را در کار پیاده کرد. با توجه به اهمیت اصول برق کشی ساختمان در این مقاله قصد داریم به صورت جامع به معرفی استاندارد های برق کشی ساختمان بپردازیم. پس تا انتهای مقاله با فرنام الکتریک همراه باشید.
استانداردهای برق کشی ساختمان چیست؟
مجموعه قانون هایی که زمان برق کشی ساختمان باید در نظر گرفته شود را استانداردهای برق کشی ساختمان، می نامند.
برق کشی یکی از اقداماتی می باشد که باید با احتیاط بسیار زیادی انجام شود. در صورتی که استانداردهای مشخص شده برای برق کشی در نظر گرفته نشود، ممکن است که خطرات زیادی برای ساختمان به وجود بیاید.
استانداردهای برق کشی را باید بشناسید تا از صدمات جبران ناپذیر جلوگیری کنید. قوانین و مقرراتی که مربوط به برق ساختمان می باشد، توسط شهرسازی و وزارت مسکن مورد بررسی قرار می گیرد.
استاندارد های برق کشی ساختمان
نکات جزئی در مورد استانداردهای برق کشی ساختمان وجود دارد که این نکات را باید به خوبی در نظر بگیرید تا بتوانید به بهترین نحو ممکن، انواع سیم کشی ساختمان را انجام دهید. برخی از مهمترین استانداردهای برق کشی در ساختمان که اهمیت زیادی دارد عبارت است از :
- تمامی سیم کشی های ساختمانی که روکار و توکار هستند باید از درون لوله های مخصوصی که برای آنها تعبیه شده است سیم کشی شوند. برای اجرای هر یک از انشعاب ها باید از متعلقات و وسیله های استاندارد که مربوط به هر یک از مجراها و لوله ها می باشد استفاده شود. جعبه های مربوط به پریز و کلید در سیم کشی توکار نیاز است که با نوع کلید پریز و سیم کشی استفاده شده مطابقت داشته باشد.
- نسبت قطر داخلی لوله های سیم کشی بر اساس قطر دسته سیم ها باید حدود 1 و 3 دهم درصد باشد. این استاندارد باید در هر یک از لوله های سیم کشی رعایت شود.
- لوله ها زمان لوله کشی سیستم برق ساختمان نیاز است که خالی باشند. در انتهای لوله کشی هر یک از سیم ها توسط ابزار آلات به درون لوله ها هدایت می گردند. مدارهایی که در قسمت زیرین قرار می گیرند باید تنها با استفاده از لوله های فولادی و پلاستیکی اجرا شوند.
- اگر در سیم کشی روکار ساختمان ها سیستم اجرا به صورت اصولی انجام شده باشد، باید بست های لوله روکار به صورت دو پیچه اجرا شوند. این مسئله که آنها مانع تماس سقف و لوله با دیوار شوند بسیار مهم است. جهت اجرای مانع باید حدود ۶ میلیمتر بین آنها فاصله قرار گرفته شود.
- استفاده از لوله بر در هر یک از لوله کشی های سیستم برق مجاز نیست. لوله ها باید تنها به وسیله اره برش داده شوند. پس از برش دادن باید لبه های تیز لوله با استفاده از وسیله مخصوص صاف شود.
- اتصال لوله کشی به هر یک از دستگاه هایی که دارای لرزش هستند باید به کمک لوله هایی که فولادی می باشند انجام شود. لوله های فولادی قابلیت انعطاف پذیری دارند و طول آنها حدود ۲۰ سانتیمتر می باشد.
- انشعابات و اتصالات نیاز است که با استفاده از ترمینال هایی که پیچی می باشند انجام گردند. استفاده کردن از ترمینال های دیگر تنها در صورتی مجاز خواهد بود که علاوه بر انجام اتصال و همچنین تضمین کردن تداوم الکتریکی، عایق بندی مناسب روی آنها اجرا شود.
- پیچیدن هر یک از سیم ها به دور یکدیگر برای ایجاد نمودن اتصال الکتریکی و همچنین عایق بندی محل با استفاده از نوار چسب الکتریکی غیر مجاز است.
استاندارد های برق کشی ساختمان از نظر فاصله
- فاصله کلیدها از کف تمام شده ساختمان باید بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر باشد.
- فاصله ی پریزهای برق, تلفن و آنتن از کف باید بین ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر باشد.
- فاصله ی جعبه فیوز از کف ساختمان باید بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ سانتیمتر باشد.
- فاصله جعبه فیوز از لوله های آب و گاز باید ۱ متر باشد.
- فاصله ی پنل و گوشی آیفون از کف باید ۱۴۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
- فاصله ی آویز لامپ ها از سقف ساختمان باید ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر باشد.
- فاصله ی کلیه قوطی ها از چهارچوب در باید بین ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر باشد.
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای پریزها
- ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻣﻲ در ﭘﺮﻳﺰﻫﺎی ﻳﻚ ﻓﺎز ﺣﺪاﻗﻞ ۱۶ آﻣﭙﺮ بوده و ﺑـﻪ نوعی باشد دوشاخه‌های دو پل معمولی (بدون اتصال به هادی حفاظتی) به هم وصل شوند.
- ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺮﻳﺰﻫﺎ، ﺑـﺮای وﺻـﻞ ﻫـﺎدی ﺣﻔـﺎﻇﺘﻲ باید ﻳـﻚ اﺗﺼﺎل اﺿﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
- در محیط‌هایی که به سیستم‌هایی به غیر از جریان برق عادی نیاز است (مثل جریان، ۶۰، ۱۰۰ و ۴۰۰ هرتز و یا جریان مستقیم) و در محیط‌های ایمنی مخصوص باید بر حسب از پریزهای مناسب استفاده شود.
- ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻣﻲ ﭘﺮﻳﺰﻫﺎی سه ﻓﺎز ﺣﺪاﻗﻞ ۱۶ آﻣﭙﺮ و باید یک یا دو اتصال اضافی را برای وصل هادی حفاظتتی یا خنثی داشته باشد.
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای کلیدها
ﺟﺮﻳﺎن اﺳﻤﻲ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎ ﺟﺰ در ﻣﻮاردی ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻠﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ دﻳﮕﺮی است، ،ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺑﺎر ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑـﺮ ﻳـﺎ مقداریﺑﺰرﮔﺘـﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ:
- برای بارهای با ضریب قدرت رآکتیو مثل موتورها و نظایر آن: ۱.۲۵ جریان مصرف
- ﺑﺮای ﺑﺎرﻫﺎی ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت واﺣﺪ مثل ﻻمپ‌های رﺷﺘﻪ ای و ﻧﻈﺎﻳﺮ آنها: ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺼﺮف؛
- برای بارهای با ضریب قدرت خازنی مثل کاپاسیتیو و مواردی نظیر لامپ گازی با خازن‌های اصلاح ضریب قدرت و موتوربا راه اندازی خازنی: ۲ برابر جریان مصرف
- ﻛﻠﻴﺪﻫﺎ از ﻧﻮع ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺳﺮﻳﻊ و ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب باید ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
- ﻛﻠﻴﺪﻫﺎی ﺗﺒﺪﻳﻞ باید درست سیم کشی شود و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش اشتباه، ﻛﻪ در آن ﻫﻢ ﻓـﺎز و ﻫـﻢ ﺧﻨﺜﻲ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺪ وﺻﻞ می‌شود، ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ ﺷده باشند. اﻳﻦ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ همچنین در ﻣﻮرد ﻣﺪارﻫﺎی ﻛﻠﻴﺪﻫﺎﻳﻲ ﺻﻠﻴﺒﻲ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق اﺳﺖ.
- ﻛﻠﻴﺪﻫﺎی ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺪارﻫﺎ باید فقط ﻫﺎدی ﻓﺎز را ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ بکنند و ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻫﺎدی ﺧﻨﺜﻲ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ.
استانداردهای جهانی برق ساختمان برای ظرفیت فیوزها
- استاندارد ظرفیت فیوزها در سیم کشی ساختمان عبارتند از:
- ظرفیت فیوز روشنایی ۱۰ آمپر می‌باشد.
- ظرفیت فیوز کنتور ساختمان ۲۵ آمپر می‌باشد.
- ظرفیت فیوز پریزها ۱۶ آمپر می‌باشد.
- ظرفیت فیوز کولر گازی و فیوز اصلی ۲۰ آمپر می‌باشد.
استاندارد سطح مقطع سیم ها در سیم کشی ساختمان
از جمله دیگر استانداردهای برق کشی ساختمان که برقکار ساختمان می بایست با آن آشنا بوده و آن را به کار گیرد اصول و قوانین مربوط به سطح مقطع سیم ها می باشد.
- سیم های روشنایی می بایست سطح مقطع 1.5 میلی متر داشته باشند.
- سیم های پریز ساختمان می بایست سطح مقطع 2.5 میلی متر داشته باشند.
- سیم های اصلی برق می بایست سطح مقطع 4 میلی متر داشته باشند.
- سیم های کولر آبی می بایست سطح مقطع 2.5 میلی متر داشته باشند.
- سیم های کولر گازی می بایست سطح مقطع 4 میلی متر داشته باشند.
نکات نهایی
- پریزهای مختص لباسشویی و اجاق باید در ارتفاع پایین نصب شوند.
- از پریز اجاق باید یک برق(فاز و نول) به صورت مستقیم برای هود کشیده شود.
- یک پریز تلفن و همچنین یک پریز برق نیز باید در قسمت اوپن و روی دیوار قرار داده شود.
- کلید سقفی آشپزخانه باید نزدیک ورودی آن باشد.
- در اطراف ظرفشویی نباید هیچ پریزی نصب نمود.
- ذکر این نکته ضروری است که چون آشپزخانه ها باسرامیک پوشیده می شوند نیازی به کندن جای قوطی ها نیست و با دانستن کف تمام شده آشپزخانه( کف آشپزخانه معمولا بالاتر از کف پذیرایی می باشد) اقدام به قرار دادن قوطی های پریز کرد.
- معمولا در آرک آشپزخانه چراغ های هالوژن تعبیه می شود با یک کلید مجزا.
سخن پایانی
برقکشی ساختمان یک فرایند تخصصی است که نیاز به تجربه و مهارت بالایی دارد. به همین دلیل، سیم کشی ساختمان حتما باید توسط برق کاران ماهر و آموزش دیده انجام شود. در این محتوا تلاش کردیم اصلی ترین قوانین برق کشی ساختمان و اهمیت اجرای استاندارد های جهانی سیم کشی را توضیح دهیم.