سیم های برق وظیفه انتقال جریان الکتریسته را بر عهده دارند و به انواع مختلف تقسیم می‌شوند یکی از این سیم ها سیم افشان استاندارد می‌باشد که از تعداد بسیار زیادی رشته های نازک مسی انعطاف پذیر تشکیل شده است در این مقاله به توضیحات بیشتری در این خصوص می‌پردازیم با فرنام الکتریک همراه باشید.
معرفی سیم افشان استاندارد
در حالت کلی سیم افشان یک سیم تک رشته ای است که جنس هادی آن از فلز مس می باشد و جنس عایقی که در این سیم بکار رفته آمیزه پلیمر پی وی سی می باشد که در واقع از نوع پلیمر PVC/C می باشد. در بسیاری از مواقع از سیم افشان در درون وسایل برقی و همچنین محافظت از سیم های روشنایی بخش در فضا ها و محیط های خشک در داخل لوله ها و در زیر و روی گچ استفاده می شود.
ولی خب دقت داشته باشیدکه استفاده کردن از این سیم که قبلا هم گفتیم همان سیم انعطاف پذیر یا سیم قابل انعطاف می باشد. برای نصب شدن مستقیم بر روی سینی کابل کانال کابل کشی و مخازن اصلا توصیه نمی شود و در واقعیت مجاز نمیباشد. ولتاژ نامی در سیم های افشان در ولتاژهای مختلف متغیر می‌باشد. مثلا ولتاژ نامی در سیم های افشان 300/500 ولت در سیم های افشان تا سطح مقطع یک میلی متر مربع می‌باشد.
همچنین در سیم‌های افشان با سطح مقطع بیشتر از یک میلی متر مربع 450/750 ولت می‌باشد.
انواع سیم افشان
انواع سیم افشان براساس نوع هادی
سیم های قابل انعطاف براساس هادی به سه دسته تقسیم می شوند:
- سیم افشان آلومینیومی
- سیم افشان مسی
- سیم افشان آلومینیومی با پوشش مس
سیم های با هادی مسی، کاربرد و قیمت بیشتری نسبت به موارد دیگر دارند.
انواع سیم افشان براساس ولتاژ
سیم های افشان براساس ولتاژ به دو دسته تقسیم می شوند:
- سیم افشان با ولتاژ ۳۰۰/۵۰۰ ولت: ولتاژ استاندارد برای تست این سیم ها ۲۰۰۰ ولت است. این سیم ها کاربردهای مختلفی دارند. به عنوان مثال می توان از آن ها داخل لوله ها و زیر و روی گچ استفاده کرد. همچنین این سیم ها در درون لوله خرطومی نیز کاربرد دارند.
- سیم افشان با ولتاژ ۴۵۰/۷۵۰ ولت: ولتاژ استاندارد برای تست این سیم ها ۲۵۰۰ ولت است. از این سیم ها در مناطق خشک و وسایل الکتریکی استفاده می شود. به عنوان مثال می توان این سیم را درون سیستم های روشنایی مورد استفاده قرار داد.
مشخصات سیم افشان استاندارد
سیم NYNH یا فلکسیبل دارای هادی از جنس مس آنیل شده است که با خلوص بالا و همچنین از نوع گروه ۵ تولید و به بازار عرضه می شود. برای تشخیص این سیم از سایر سیم ها، می توانید عبارت های روی آن ها را نیز ببینید.
اگر عباراتی همچون AF و MH بر روی سیم نوشته شده باشد، به معنای افشان بودن آن سیم است. ویژگی های استفاده شده در سیم افشان باید مطابق با الزامات استاندارد ملی ایران به شماره ISIRI ۳۰۸۴ و یا استاندارد بین المللی به شماره ۶۰۲۲۸ IEC باشد.
عایق به کار رفته در سیم ها نیز آمیزه پلیمر از نوع PVC/C است. ولتاژ تست در سیم هایی با ولتاژ ۳۰۰/۵۰۰، ۲۰۰۰ ولت و در سیم هایی با ولتاژ نامی ۴۵۰/۷۵۰، ۲۵۰۰ ولت است.
نحوه تشخیص سیم افشان استاندارد
برای تشخیص سیم‌های افشان استاندارد، اولین قدم این است که به علامت ISIRI چاپ شده بر روی آنها توجه کنید. فاصله بین این علامت‌های چاپ شده روی پوشش سیم نباید از 275 میلی‌متر (27.5 سانتی‌متر) بیشتر باشد. همچنین، نباید این علامت به‌راحتی قابل پاک شدن باشند. برای ارزیابی استاندارد بودن سیم‌های افشان، سنجش مقاومت هادی آن اهمیت زیادی دارد. برای این‌کار، یک متر از سیم را جدا کنید و مقاومت الکتریکی آن را با استفاده از مولتی‌متر اندازه بگیرید. اگر مقاومت اندازه‌گیری شده از 13.3 اهم بر کیلومتر بیشتر بود، سیم کیفیت خوبی ندارد و غیراستاندارد می‌باشد.
یکی از دلایل بیشتر بودن مقاومت الکتریکی از میزان گفته‌شده، کم بودن تعداد تارهای هادی مسی در سیم است. اگر کیفیت تار مسی هم پائین باشد، مثلا در آن از آهن هم استفاده‌شده باشد، باز این مقاومت بالاتر از حد مجاز گفته‌شده خواهد بود. برای اطمینان از این‌که یک سیم افشان هادی با عیار مس بیشتر از 99% خریداری کرده‌اید، سر سیم را لخت کنید و با فندک بسوزانید. تارهای هادی اگر آلومینیومی باشند، به‌راحتی براثر حرارت ذوب می‌شوند و می‌ریزند.
اگر عیار مس تارهای سیم بالا باشد، با حرارت فندک هیچ اتفاقی برای آنها نمی‌افتد.
کاربردهای سیم افشان
سیم های افشان در ساختمان سازی، صنعت، آلات موسیقی، ابزارآلات صوتی و تصویری و … کاربرد دارند. همچنین از آن ها می توان در داخل تجهیزات برقی و همچنین برای حفاظت سیستم های روشنایی در محیط خشک، درون لوله و زیر و روی گچ نیز استفاده کرد. اما استفاده از آن ها برای نصب مستقیم روی سینی کابل، کانال کابل کشی و مخازن مجاز نیست.
از دیگر کاربردهای این سیم می توان به استفاده از آن به عنوان سیم رابط در داکت های زمینی، ماشین آلات و تابلوهای فرمان اشاره کرد.
تفاوت سیم افشان و سیم مفتولی
سیم قابل انعطاف در برابر سیم مفتولی انعطاف بیشتری دارد به همین دلیل سیم افشان در داکت های زیرزمینی، ماشین آلات و تابلوی فرمان که در آن ها به انعطاف زیادی نیاز است، استفاده می شود. مقاومت الکتریکی هادی در سیم های افشان بیش تر از سیم مفتولی است. یکسان نبودن مقاومت الکتریکی در سیم های افشان و مفتولی زیاد نیست اما ممکن است در مواردی خاص یا متراژ بالا تاثیر خود را بیشتر نمایان کند.
نکات مهم در خرید سیم افشان استاندارد
- دقت به ولتاژ اسمی سیم ها
- میزان ضخامت: ضخامت این سیم ها باید در بازه ۰.۷ میلی متر تا ۲.۸ میلی متر باشد.
- نوشته های روی سیم: هرگونه نوشته روی این سیم ها، باید طبق استانداردهای آن و به فواصل کمتر از ۲۷۵ میلی متر باشد. دقت داشته باشید که این نوشته ها به راحتی از روی سطح سیم پاک یا محو نشوند.
- میزان مقاومت هادی: حداکثر مقدار مقاومت هادی سیم های NYNH باید برابر با ۱۳.۳ اهم بر کیلومتر باشد و اگر از این میزان بیشتر بود، نشان دهنده این است که شرکت سازنده آن در قطر سیم و یا تعداد رشته های درون سیم مرتکب خطا شده است.
- قطر مفتول هادی: قطر سیم مفتول درون سیم قابل انعطاف با اندازه ی قطر سیم تفاوت دارد. به عنوان مثال برای سیم ۱.۵، قطر سیم مفتول باید ۰.۲۵ میلی متر باشد.
- مقاومت روکش سیم: میزان مقاوت عایق سیم نیز متناسب با دما متفاوت است. به عنوان مثال برای دمای حدود ۷۰ درجه سانتی گراد، حداقل میزان مقاومت باید ۰.۰۱ مگا اهم باشد.
جمع‌بندی
سیم افشان از جمله پرکاربردترین انواع سیم در صنایع مختلف به‌ویژه برق‌کشی داخلی ساختمان می‌باشد. این سیم که به سیم نرم نیز معروف است، هم برای نصب ثابت و هم برای مصارف متحرک کاربرد دارد. سیم‌های افشان با استاندارد با علامت ISIRI روی آنها مشخص می‌شوند. همچنین، علامت NYAF روی سیم، نشان می‌دهد که آن سیم از نوع افشان است.