روش نصب کلید محافظ جان : به منظور حفاظت از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی و جلوگیری از خطرات جریان نشتی از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی یا محافظ جان استفاده می‌شود. با استفاده از کلیدهای Earth Fault و نشتی جریان یک عمر آسایش و امنیت و صرفه‌جویی اقتصادی خواهید داشت. یکی از عوامل اصلی در بروز خسارات مالی، صدمات و تلفات جانی به ویژه در منازل مسکونی، مراکز اداری، تجاری و مجتمع‌های صنعتی عدم رعایت مسائل ایمنی در استفاده از انرژی برق می‌باشد.
کلید محافظ جان که براساس حساسیت خود به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می‌شوند، علاوه بر حفاظت افراد در مقابل تماس مستقیم و یا غیر مستقیم برق، با جلوگیری از نشتی جریان در حفاظت دستگاه‌ها و تجهیزات صنعتی نیز موثر می‌باشند. براین اساس در صورتی که حساسیت کلیدها تا ۳۰ میلی آمپر باشد کلید محافظ جان به عنوان حفاظت از جان و در صورتی که حساسیت آن بیشتر از ۳۰ میلی آمپر باشد به عنوان حفاظت از تجهیزات صنعتی بکار می‌رود.
اساس کار کلیدهای محافظ جان، مقایسه جریان ورودی با جریان خروجی کلید می‌باشد به طوری که اگر جریان نشتی در مداری که کلید در آن واقع شده است بیشتر از حساسیت کلید باشد کلید عمل کرده و جریان ورودی و در نتیجه مدار را قطع می‌نماید. برای بررسی بیشتر و آشنایی با روش نصب کلید محافظ جان تا انتها همراه فرنام الکتریک باشید.
مزایای کلید محافظ جان
از مزایای دیگر استفاده از کلید محافظ جان از خطر برق گرفتگی جلوگیری از بروز آتش سوزی در اثر وجود جریان نشتی می‌باشد. با توجه به اینکه یک جریان 5 آمپری می‌توان باعث بروز آتش سوزی شود، کلید حفاظت از خط برق گرفتگی با تشخیص جریان نشتی و قطع جریان ورودی، مانع از بروز آتش سوزی می‌شود.
همچنین از آنجا که در صورت وجود جریان نشتی در بدنه وسایل برقی و یا سیستم سیم کشی ساختمان، این جریان به مرور زمان یاد می‌شود و احتمال سوختن وسایل برقی و سیستم سیم کشی ساختمان را به وجود می‌آورد لذا استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی، با توجه به کاهش میزان هدر رفتن انرژی الکتریکی و برق مصرفی. صرفه جوئی اقتصادی و حفظ ثروت های ملی را نیز در بر خواهد داشت.
مشخصات کلید محافظ جان
دمای کاری کلید محافظ جان جهت قطع جریان نشتی متناوب از ۲۵ – تا ۴۰ درجه سلسیوس و با قدرت اتصال کوتاه ۶ تا ۲۵ کیلو آمپر می‌باشد. جهت حفاظت کلیدها و مدار مصرفی در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار بایستی فیوز پشتیبان (Back-Up Fuse) با توجه به جریان نامی کلید و مشخصات ارائه شده در کاتالوگ نصب گردد. کلیدها با جریان نامی ۱۲۵ – ۱۶ آمپر تولید می‌شوند. کلیدها جهت استفاده مشترکین تکفاز (خـانـگی) بـه صورت دو پـل (فـاز + نـول) و مشترکین سه فاز (صنعتی) به صورت چهار پل، که می‌تواند همراه با نول و یا بدون نول (در سیستم‌های سه سیمه) بکار رود. میزان جریان قطع خودکار کلیدها (حساسیت) از 10 میلی آمپر تا 5.1 آمپر، و مدت زمان قطع حداکثر 200 میلی ثانیه است.
محل نصب کلید های محافظ جان
با فرض سه فاز یا تک فاز بودن کلید محافظ جان، اصولاً محل نصب کلید محافظ جان برای واحد های تجاری، اداری و مسکونی در داخل جعبه تقسیم فیوز مینیاتوری یا تابلو تقسیم ، پیش از تمامی فیوز های مینیاتوری تک پل، دو پل، سه پل و چهارپل می باشد. در واحد های صنعتی نیز این مورد صادق است؛ اما مواردی نیز دیده شده که کلید محافظ جان مستقیماً در زیر کنتر هوشمند نصب و خروجی آن به داخل کارگاه و داخل تابلو یا جعبه های مینیاتوری آمده است.
دقت نمایید که پیش از نصب با انجام تست محافظ جان از سالم بودن این تجهیز اطمینان حاصل نمایید؛ پس در مجموع می توانیم بگوییم که محل نصب کلید محافظ جان پیش از تمامی کلید های مینیاتوری تقسیم کننده است. کلیدهای مینیاتوری تقسیم کننده همان کلید هایی هستند که خروجی شان مستقیما با مصرف کننده در ارتباط است. طریقه بستن کلید محافظ جان کاملا مشابه با کلید های مینیاتوری است. هر دو تجهیز جهت نصب استاندارد، بر روی ریل استاندارد موسوم به ریل مینیاتوری (پایه دار یا بدون پایه) متصل می شود و نیاز به هیچ ابزاری برای بستن نیست. نقشه نصب کلید محافظ جان نیز چه در نمونه دو پل و چه در نمونه چهار پل مشابه هم است و در صورتی که از کنتاکت کمکی استفاده نمی کنید؛ همان سه فاز و نول ورودی را در خروجی داشته و در داخل تجهیز هیچگونه عملیاتی در خصوص جابجایی فاز ها و… صورت نمی گیرد.
نحوه نصب محافظ جان تکفاز یا نقشه نصب محافظ جان تک فاز
مطابق با تصویر پایین و با فرض اینکه سیستم برق محل نصب کلید، دارای ارت می باشد؛ کابل سه شاخه خروجی از کنتور را تقسیم می کنیم. سیم فاز کابل را که معمولا رنگ قرمز، مشکی یا قهوه ای (یا هر رنگ گرم دیگر) می باشد؛ داخل یک کلید مینیاتوری تک فاز قرار می دهیم ( این مینیاتوری می تواند در زیر کنتور نصب و خروجی آن به داخل جعبه تقسیم مینیاتوری واقع در محل نصب منتقل شود). خروجی مینیاتوری تکفاز را با یک سیم به ورودی فاز کلید محافظ جان که با علامت (IN) یا (P) مشخص شده است؛ وصل می کنیم.
سیم نول کابل را که معمولا رنگ آبی (یا هر رنگ سرد دیگر) می باشد؛ به خروجی نول کلید محافظ جان که با علامت (N) مشخص گردیده است؛ متصل می کنیم. سیم ارت کابل را که استاندارد آن رنگ سبز-زرد است را به داخل محل نصب برده و در جعبه تقسیم یک شینه به عنوان شینه ارت به آن اختصاص داده و میان مصرف کنندگان (مانند روشنایی ها و پریز ها) تقسیم می کنیم. خروجی نول کلید محافظ جان را که با علامت (N) مشخص شده است را به یک شینه به عنوان شینه نول در داخل تقسیم متصل کرده و میان مصرف کنندگان تقسیم می کنیم. در نهایت فاز خروجی کلید محافظ جان را که با علامت (OUT) یا (P) مشخص شده است را به مینیاتوری تک فاز مصرف کننده انتقال داده و با استفاده از شینه یا ترمینال بین تمامی مینیاتوری های مصرف کننده مطابق با تصویر بالا پل می زنیم.
نکته : چنانچه فاز ورودی کلید محافظ جان به اشتباه در خروجی متصل شود و یا سیم را با اشتباه جای فاز و نول ببندید (یعنی سیم فاز در ترمینال نول بسته شود)؛ در اینصورت محافظ جان شما سوخته وکارایی خود را از دست خواهد داد.
نحوه نصب محافظ جان سه فاز یا نقشه نصب محافظ جان سه فاز
مشابه آنچه که به تفضیل در خصوص نصب محافظ جان تکفاز گفته شد؛ پنج سیم خروجی از کابل زیر کنتر مجددا تقسیم می شوند. فرض بر این گذاشته شده است که می خواهید محافظ جان را برای محیطی نصب نمایید که دارای سیستم ارتینگ می باشد. سیم ارت به داخل تابلو برق رفته و به شینه ارت متصل و میان مصرف کنندگان تقسیم می شود. سیم نول به ورودی ترمینال نول محافظ جان که با علامت (N) مشخص گردیده است؛ متصل می شود.
ترمینال نول خروجی نیز علامتی مشابه نول ورودی دارد که یک سیم از آن به شینه نول داخل تابلو برق متصل و از شینه میان مصرف کنندگان تقسیم می کنیم. سه سیم فاز R,S,T که معمولا متشکل از سه رنگ قرمز، زرد و مشکی هستند؛ به ورودی ترمینال کلید میناتوری زیر کنتور یا داخل تابلو برق بسته می شوند. خروجی سه فاز مینیاتوری با سیم هایی به همین رنگ به ورودی ترمینال کلید محافظ جان با علامت (P) یا (IN) بسته می شود. خروجی ترمینال های محافظ جان بسته به انشعاب های درنظر گرفته شده؛ با سیم به ورودی مینیاتوری های تقسیم، مشابه با شکل بالا، بسته شده و در نهایت از خروجی های مینیاتوری ها به مصرف کنندگان سیم کشی می نماییم.
دستورالعمل دوره بهره‌برداری
قطع جریان برق توسط کلید محافظ جان نشان دهنده آن است که حداقل یکی از وسایل برقی موجود در مدار و یا اینکه سیم کشی ساختمان دارای جریان نشتی می‌باشد که در این صورت باید ابتدا دو شاخه کلیه وسایل برقی را از پریز‌ها بیرون آورده و پس از وصل مجدد کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی مطابق با موارد زیر عمل نمود:
چنانچه کلید دوباره جریان برق را قطع نمود
این امر بدین معنی است که در سیستم سیم کشی داخل ساختمان و یا سیم‌های خروجی از مدار کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی جریان نشتی بوجود آمده است و تا زمانی که این نشتی وجود داشته باشد کلید قابل وصل نخواهد بود و هربار پس از وصل کلید، بلافاصله فرمان قطع می‌دهد که در این صورت بایستی توسط فرد متخصص نسبت به رفع نقص اقدام گردد.
در صورتیکه بعد از خارج نمودن کلیه وسایل برقی از مدار، کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی، جریان برق را قطع نکند:
این امر بدین معنی است که در سیستم سیم کشی ساختمان مشکلی ندارد و یکی از وسائل برق داری جریان نشتی به بدنه می‌باشد که در این صورت وسایل برقی را تک تک به برق وصل نموده تا کلید قطع نماید، قطع کلید نشانه آن است که آن وسیله برقی دارای جریان نشتی به بدنه می‌باشد که بایستی نسبت به رفع نقص آن اقدام گردد.
در روی هر کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی یک شاسی کلید قطع و وصل جهت قطع و وصل جریان عبوری از کلید، و یک شاسی فشاری زرد رنگ به منظور تست عملکرد کلید بکار رفته است. با فشار شاسی تست یک جریان نشتی مجازی به وجود می‌آید و باعث قطع کلید می‌گردد لذا حداقل هر ماه یک بار می‌بایست از این دکمه استفاده نمود و در صورت کاربرد شاسی تست و عدم قطع مدار، بایستی حتما” به مسئول نصب اطلاع داده شود تا نسبت به تعویض کلید اقدام نماید.