راهنمای خرید سیم و کابل : سیم و کابل ها یکی از اجزای اصلی ساختمان ها هستند که انتخاب آنها باید با دقت بسیاری صورت گیرد و از آنجایی که شرکت های مختلفی اقدام به تولید انواع سیم و کابل برق نموده اند بنابراین در میان تنوع بالای محصولات نیاز است که شما به کیفیت و استانداردهای این محصولات توجه نمایید تا بتوانید از بروز حوادث پرخطر درسیستم های انتقال برق جلوگیری کنید.
اما همه چیز بستگی به انتخاب درست و دقت در خرید محصول ندارد ، شما یک کابل با کیفیت و مرغوب را اگر بعد از خرید نتوانید نگهداری و رسیدگی صحیحی از آن به عمل آورید ، صددرصد در کوتاه ترین زمان ممکن کابل مورد نظر شما کارایی خوبی را نخواهد توانست از خود ارائه دهد و به همین دلیل است که نگهداری سیم و کابل بعد از خرید هم در اولویت بعدی قرار میگیردش.
مهندسین و افرادی که کارهای سیم کشی برق ساختمان را انجام می دهند ، برای برق کشی ساختمان های کوچک معمولا از برق تک فاز و برای خانه های بزرگ از برق سه فاز استفاده می کنند ، بنابراین یکی از موارد مهم در هنگام کابل کشی بایستی به آن توجه داشته باشید و به عبارتی دیگر اولین مورد قبل از خرید ، در نظر گرفتن مساحت ساختمان و از جمله اندازه متراژ کابل ها در تمامی ساختمان است. برای بررسی نکات بیشتر در مورد راهنمای خرید سیم و کابل تا پایان مقاله با فرنام الکتریک همراه باشید.
سیم و کابل چیست؟
اولین مطلب اساسی در راهنمای خرید سیم و کابل ما تعریف سیم و کابل برق است. این دو در ماهیت خود تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. هردوی آنها هادی جریان الکتریکی هستند و قرار است این انرژی را از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر، منتقل کنند. با این حال، کابل، درواقع شکل جمع سیم است. در حالی که سیم، یک هادی تک‌رشته‌ای است، کابل به مجموعه‌ای از سیم‌ها گفته می‌شود و بنابراین، قدرت انتقال بالاتری دارد.
راهنمای خرید سیم و کابل از نظر ولتاژ
فشار قابل انتقال در کابل (ولتاژ)، فاکتور مهم دیگری است که از این نظر کابل‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. انواع کابل برق بر اساس این فاکتور به سه دسته، کابل‌های فشار قوی، کابل‌های فشار ضعیف و کابل‌های فشار متوسط تقسیم می‌شوند.
کابل فشار قوی
کابل‌های فشار قوی قابلیت انتقال انرژی با ولتاژ بالا را دارند و جریانی بیش از 30 کیلو وات را می‌تواند از خود عبور دهد. جنس کابل‌های فشار قوی از آلومینیوم و مس است و هسته آن توسط یک عایق ضخیم روکش می‌شود. استفاده از یک روکش ضخیم برای این کابل از خطرات برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی می‌کاهد. به دلیل ویژگی‌های ویژه این نوع کابل مصرف آن در سراسر ایران بسیار زیاد است و در توزیع و انتقال برق در تاسیسات صنعتی و برق‌کشی ساختمان کاربرد دارند.
کایل فشار متوسط
کابل‌هایی با قابلیت انتقال 6 تا 30 کیو وات را کابل‌های فشار متوسط می‌نامند. این کابل‌ها با نام کابل قدرت MV نیز شناخته می‌شوند. از این نوع کابل در ساختمان‌های مسکونی و تجاری و برخی از مدارهای انتقال برق صنعتی به مراتب استفاده می‌شود. این کابل‌ها قابلیت استفاده در زیر زمین، داخل کانال‌ها و سینی‌های کابل برای ساختمان با مقررات و استاندار را دارند.
کابل فشار ضعیف
کابل فشار ضعیف تنها می‌تواند انرژی برق با ولتاژ 300 تا 3000 ولت را از خود عبور دهد. کابل‌های فشار ضعیف با نام LV در بازار عرضه می‌شود و کابردهای متفاوتی دارند. این کابل‌ها در ساختمان و روشنایی کاربرد دارند اما در قسمت‌هایی از مدار قرار می‌گیرند که نیاز به عبور جریان برق با ولتاژ بالا نباشد.
راهنمای خرید سیم و کابل از نظر جنس عایق
عایق یکی از بخش‌های مهم در ساختار کابل برق است که وظیفه کنترل بار هادی و تأمین ایمنی آن را برعهده دارد. با توجه به اینکه عایق به صورت مستقیم با هادی کابل در ارتباط است باید از موادی در ساخت آنها استفاده شود که از مقاومت بالایی در برابر حرارت برخوردار باشند. زیرا عبور جریان از هادی باعث تولید گرما می‌شود. از طرفی خود جریان برق باعث برق‌گرفتگی و خطرات بسیاری گردد. انواع کابل‌های برق از نظر جنس عایق به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
- کابل عایق PVC (پلی وینیل کلراید)
- کابل عایق پلی اتیلن
- کابل عایق XLPE
- کابل عایق پلی اورتان
- کابل عایق کوپلیمرهای پلی استر
- کابل عایق PTFE (پلی تترا فلوئورو اتیلن)
- کابل عایق PET (پلی اتیلن ترفتالات)
از چه نوع سیم و کابل های برق استفاده کنیم
متاسفانه با ورود جنس های بی کیفیت چینی و تسلط آن بر بازار کامل ایران ، تشخیص و خرید آن ها برای بسیاری از افراد که در این زمینه سررشته ندارند ، بسیار دشوار است ، از این رو استاندارد بودن و داشتن ویژگی های کیفی مطابق با الزامات استاندارد در انتخاب سیم و کابل برای برق کشی نقش به سزایی دارد.
ابتدا برای خرید و انتخاب سیم و کابل مناسب نیاز است که با برخی از اصطلاحات مربوط به سیم و کابل ها آشنا شوید تا در زمان خرید انتخاب راحت تری داشته باشید.
توجه به جنس هادی کابل
متریال هادی به کار رفته در کابل بسیار حائز اهمیت است ، جنس هادی ممکن است از مس و آلومینیوم باشد ، خواص برتر مس از نظر، رسانایی فوق‌العاده، انعطاف‌پذیری بیشتر ، مصرف انرژی پایین تر و قابلیت بالای نازک شدن این عنصر را برای ساخت کابل و سیم مناسب کرده است.
به جریان مجاز کابل دقت کنید
حداکثر جریان عبوری از سیم و کابل را جریان مجاز می‌گویند. جریان مجاز عبوری از سیم یا کابل اینگونه مشخص می‌شوند که میزان حرارت تولید شده در هادی در هر نقطه‌ای از کابل به خوبی به محیط منتقل شود.
توجه به سطوح بیرونی سیم و کابل
هنگام خرید سیم و کابل حتما دقت داشته باشید که سطح آنها دارای برجستگی یا تورفتگی نباشد. سطح بیرونی سیم باید کاملا صاف باشد. البته کمی موج‌دار بودن این سطح، ایراد محسوب نمی‌شود.
سطح مقطع هادی سیم و کابل
انتخاب سطح مقطع بهینه برای هر سیم و کابلی اهمیت ویژه‌ای دارد ، برای بهره‌برداری اقتصادی از سیم‌ها و کابل‌ها لازم است به سطح مقطع آن دقت کرد ، هر کابل با هر میزان سطح مقطع، توانایی انتقال جریانی معین را دارد و اگر از آن حد تجاوز کند، باعث افت ولتاژ و کاهش عمر کابل می‌گردد ، به طور کلی سطح مقطع کابل برق از تیر برق تا کنتور برق ورودی ۶ میلی متر مربع است، که به همراه یک رشته سیم ارت با سطح مقعط ۲۵ میلی متر توسط شرکت توزیع نیروی برق تعیین و در نظر گرفته می شود ، برای سیم کشی اصولی ساختمان حتما باید سیم ارت وجود داشته باشد ، سطح مقطع سیم ارت به اندازه ۶ میلی متر مربع برای هر واحد است.
در سیم کشی ساختمان برای استفاده از سیم و کابل ساختمانی براساس سطح مقطع هادی به شرح زیر انتخاب می شود :
جنس روکش سیم
روکش سیم برای حفظ سطح ایمنی بالای سیم یا کابل مهم است. برای محافظت سیم در برابر آسیب‌های محیطی و جلوگیری از خروج جریان برق ، بهتر است به جنس روکش سیم و کابل توجه کرد ، جنس روکش یکی از عوامل تعیین کننده برای انتخاب سیم و محل استفاده از آن است ، عایق استاندارد کابل ضمن داشتن ضخامت کافی ، انعطاف پذیر بوده و در صورت لزوم قابلیت ارتجاعی نیز داشته باشد و از همه مهم تر باید از متریال خوب در تولید روکش برای سیم و کابل استفاده شود.
تعداد رشته‌های موجود در یک کابل
قطر یک کابل ، نشانه‌ای برای مرغوب بودن آن نیست ، بعضی از تولیدکنندگان سیم و کابل که قصد دارند از وزن مس کم کنند ، تعدادی از رشته‌های مسی را حذف و به قطر عایق آن اضافه می‌کنند ، اینگونه می‌خواهند محصول را مرغوب نمایش بدهند ولی این کابل‌ها برای استفاده ، گزینه‌ی خوبی نیستند.
روی بدنه سیم استاندارد، ISIRI حک شده باشد
یکی دیگر از نکات خرید و انتخاب سیم و کابل، توجه به استانداردهای این تجهیزات است ، هر محصولی در هر حوزه‌ای استانداردهای ویژه‌ای دارد که توسط سازمان‌های خاصی تعیین می‌شود ، برای سیم و کابل‌های برق نیز استانداردهایی تعریف شده است ، برای این محصولات نه تنها سازمان استاندارد ایران ISIRI استانداردهایی را تعیین کرده است ، بلکه سازمان‌های مختلفی نیز در سطح بین‌المللی استانداردهایی را ارائه داده‌اند.
البته این بدان معنا نیست که شما باید استانداردهای تمام شرکت‌ها را برای انتخاب سیم و کابل برق بدانید ، قطعا این کار غیرممکن است و تنها فقط در زمان خرید استانداردی را که روی سیم و کابل نوشته شده، بررسی نمایید ، سپس با خواندن ویژگی‌های استاندارد و مقایسه با محصول مورد نظر می‌توانید از کیفیت آن مطمئن شوید.
مقایسه کابل و سیم
کابل و سیم از نظر ساختاری شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند که در برخی موارد متمایز کردن آنها از یکدیگر را دشوار می‌کند. سیم و کابل از جنبه‌های مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضخامت: با توجه به اینکه کابل‌ها از تعداد عایق و روکش بیشتری برخوردار هستند نسبت به سیم‌ها ضخامت بیشتری دارند.
- وزن: در صورتی که یک متراژ معین از سیم و کابل را با یکدیگر مقایسه کنید، کابل به دلیل برخورداری از تعداد رشته‌ها و عایق‌های بیشتر، وزن بالاتری نسبت به سیم دارد.
- تحمل ولتاژ: یکی دیگر از موارد تفاوت سیم و کابل، میزان ولتاژی است که می‌توانند تحمل کنند. سیم‌ها معمولا تحمل زیادی در برابر ولتاژهای بالا نداشته و نسبت به کابل در شرایط ضعیف‌تری قرار دارند.
- تعداد رشته: یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های سیم و کابل در تعداد رشته‌های بکار رفته در آنها است. کابل‌ها معمولا از تعداد رشته‌های بیشتری نسبت به سیم برخوردار هستند.
- سطح مقطع: تنوع کابل‌ها از نظر سطح مقطع نسبت به سیم‌ها بیشتر است و در برخی مدل‌ها ممکن است سطح مقطع آنها تا 240 میلیمتر مربع نیز برسد.
- مقاومت: ساختار کابل با سیم متفاوت است و کابل‌ها به لایه‌های مختلفی مانند ژاکت، زره، آزمور و شیلد اضافی مجهز شده‌اند که باعث می‌شود نسبت به سیم از مقاومت و دوام بیشتری برخوردار باشند.
- عایق: ساختار کابل‌ها به این صورت است که برای هر هسته حامل جریان الکتریکی یک عایق جداگانه وجود دارد اما این موضوع در مورد سیم صدق نمی‌کند.