حریم کابل فشار قوی برای ساخت و ساز

آیا تا به حال در رابطه با حریم کابل فشار قوی برای ساخت و ساز چیزی شنیده اید؟ اصلا می دانستید که حریم خطوط برق یکی از مهم ترین مواردی است که رعایت آن در زمینه انتقال و توزیع برق بسیار حائز اهمیت بوده و چشم پوشی از آن می تواند خطر آفرین باشد؟

اگر پاسختان به سوالات فوق الذکر منفی است، این مطلب مختص شما است. با فرنام الکتریک همراه باشید تا شما را با حریم کابل فشار قوی برای ساخت و ساز آشنا کنیم.

اصطلاحات مربوط به حریم دکل فشار قوی برق

• خط برق: به تجهیزاتی مانند پایه، هادی (سیم و کابل و…)، دکل و مقره گفته می شود که برای توزیع و انتقال نیروی برق استفاده می شوند.
• محور خط :خطی فرضی است که مرکز برج‌ها خط را به هم وصل می‌کند.
• مسیر خط : مسیر خط نواری است که روی زمین و به‌موازات محور خط است که حد خارجی آن در دو طرف تصویر هادی‌های جانبی خط روی زمین می‌باشد
•  حریم خطوط نیروی برق: حریم خطوط نیروی برق به دو دسته: 1- حریم زمینی 2- حریم هوایی تقسیم می شود. حریم هوایی یک مستطیل فرضی است که در اطراف کابل های دکل ها است که حریم آن را مشخص می کند و به دو صورت عمودی و افقی از خطوط انتقال نیرو است.
• ردیف ولتاژ: این عبارت مربوط به ولتاژ استاندارد خط است.
• خط انتقال فشار ضعیف: خط انتقالی که ولتاژ آن کمتر از 1 کیلو ولت باشد.
• خط انتقال فشار متوسط: خطوطی انتقال برقی که ولتاژ آنها بین 1 تا 63 کیلو ولت است
• خط انتقال برق فشار قوی: این خط ها دارای ولتاژ بیشتر از 63 کیلو ولت هستند.

انواع حریم برق

حریم برق در ساخت‌وساز به‌طورکلی به دو دسته هوایی و زمینی تقسیم می‌شود. حریم زمینی دو نوار در طرفین خط و متصل به آن از سطح مسیر زمین است که عرض هر یک از این دو نوار در این تصویب‌نامه تعیین‌شده است. حریم هوایی نقاطی در هوا در امتداد هادی و به شکل مستطیل است. حریم هوایی ناشی از اعمال حریم‌های افقی و عمودی است که هادی جریان برق در مرکز آن قرار گیرد. حریم عمودی فاصله عمودی در هوا از طرفین هادی جریان برق در راستای قائم است که در این تصویب‌نامه تعیین‌شده است.

حریم افقی نیز فاصله افقی در هوا از طرفین هادی جریان برق در راستای افق است که در این تصویب‌نامه تعیین‌شده است. حریم برق ازنظر ولتاژ شامل خط فشار ضعیف، متوسط و قوی است. خط فشار ضعیف خطی است که دارای ولتاژ کمتر از یک هزار ولت است. خط فشار متوسط خطی است که داری ولتاژ از یک هزار ولت تا شصت و سه هزار ولت است. خط فشارقوی خطی است که دارای ولتاژ شصت و سه هزار ولت و بالاتر است.

مفاهیم طراحی حریم برق هوایی

یک طراحی شهری خوب همیشه سودمند است. در رابطه با خطوط هوایی حریم برق فشارقوی در ساخت‌وساز، یک فرض اساسی باید رعایت شود. طراحی نامناسب شهری بدون توجه به وجود دکل‌ها و خطوط هوایی منجر به بی‌کیفیتی مکان‌ها می‌شود.

درحالی‌که طراحی خوب در ساخت‌وساز می‌تواند به مکان سازی مثبت و بهبود کیفیت مکان‌های نزدیک به دکل‌ها و خطوط هوایی منجر شود. تمرین طراحی خوب باید بر اساس درک ویژگی‌های فیزیکی و محدودیت‌های ارائه‌شده توسط خطوط هوایی ولتاژ بالا باشد.

دو مفهوم مهم وجود دارد که باید این دو را در نظر داشت.

اول اینکه یک راه‌حل برای همه مناسب نیست. ماهیت و میزان ضربه و محدودیت ناشی از یک خط برق هوایی در یک سایت و بین سایت‌های مختلف متفاوت است، و درنتیجه پاسخ طراحی متفاوت می‌باشد. دوم اینکه محدودیت طراحی با نزدیکی افزایش می‌یابد. یعنی هر چه به آن حریم نزدیک‌تر باشید، مقابله با محدودیت طراحی ناشی از یک حریم هوایی دشوارتر می‌شود. بنابراین توجه به طراحی و جزئیات به‌جای کاهش نزدیک به خطوط باید افزایش یابد.

هر آنچه لازم است در رابطه با حریم خطوط برق بدانید!

همان گونه که پیش تر نیز اشاره کردیم، حریم خطوط برق یکی از حائز اهمیت ترین موارد در حوزه انتقال و توزیع برق است که عدم توجه به آن در زمان ساخت و ساز می تواند منجر به بروز خسارات جبران ناپذیر شود. بنابراین لازم است با حریم خطوط برق آشنا شده و به آن مسلط باشیم تا بدین ترتیب ضمن رعایت ایمنی، از وقوع خطرات احتمالی پیشگیری به عمل آوریم.

• حریم کابل فشار ضعیف برای ساخت و ساز

خطوط برق فشار ضعیف به خطوطی گفته می شود که جریان های کمتر از یک کیلو وات را از خود عبور می هند. حریم این خطوط به صورت زمینی و کمتر از 3/1 متر می باشد.

• حریم کابل فشار متوسط برای ساخت و ساز

کابل های فشار متوسط دسته ای از کابل ها هستند که قادر به عبوردهی جریان های بیشتر از یک کیلو وات و کمتر از 63 کیلو وات می باشند.

لازم به ذکر است؛ حریم کابل های فشار متوسطی که نیروی الکتریکی انتقالی توسط آن ها بین یک کیلو وات تا 20 کیلو وات می باشد، به صورت زمینی و حداکثر 10/2 متر است. این در حالی است که اگر این کابل ها بتوانند جریان های 63 کیلو واتی را از خود عبور دهند، حریم ساخت و ساز آن ها به صورت زمینی و حداکثر 5/3 متر است

• حریم کابل فشار قوی برای ساخت و ساز

قوانین و مقررات مربوط به حریم خط‌های انتقال برق فشارقوی دکل‌ها در ساخت‌وساز شامل مواردی است که در ادامه این مقاله  به آن‌ها می‌پردازیم. حریم هادی‌های دکل‌های فشارقوی یا خطوط انتقال فشارقوی با ولتاژ ۶۳ کیلوولت ۸ متر از زمین فاصله دارد. حریم هادی دکل‌های فشارقوی برق یا خطوط انتقال فشارقوی با ولتاژ ۱۳۲ کیلوولت ۹ متر از زمین می‌باشد. ارتفاع هادی‌های دکل فشارقوی یا خطوط انتقال فشارقوی با ولتاژ ۲۳۰ کیلو ولت از سطح زمین ۱۱.۹ متر می‌باشد.

حریم هادی دکل‌های فشارقوی یا خطوط انتقال فشارقوی با ولتاژ ۴۰۰ کیلوولت ۱۴ متر از زمین می‌باشد. حریم هادی دکل‌های فشارقوی یا خطوط انتقال فشارقوی با ولتاژ ۷۶۵ کیلوولت ۲۵ متر از زمین می‌باشد. ساختمان‌های زیر ۱۸۶ مترمربع و با اسکلت آهنی باید ۳۱ تا ۶۱ متر از نزدیک‌ترین سیم فاصله داشته باشند. ارتفاع محصولات کشاورزی و گیاهان کاشته شده در مزارع حفاظت‌شده توسط دکل‌ها نباید از ۳ متر بیشتر باشد.

سیم‌خاردارهایی که به‌موازات خطوط انتقال فشارقوی و در فواصل ۳۸-۷۷ متر و طول بیش از ۱۸۳۰ متر عبور داده می‌شوند، باید در فواصل معین با میله‌ای که تا عمق ۶۱ سانتی‌متری پایین می‌آید در زمین نصب شوند. از خطوط آب‌رسانی و سوخت‌رسانی و هر نوع کابل زیرزمینی در مجاورت خطوط فشارقوی در ساخت‌وساز خودداری شود و در صورت لزوم حداقل ۱۵ متر از دکل فاصله داشته باشد.

کاربرد کابل فشار قوی

پیش از پرداختن به بحث درباره حریم کابل فشار قوی برای ساخت و ساز بهتر است به عنوان یک پیش نیاز مهم ابتدا با کابل های فشار قوی و کاربرد آن ها آشنا شویم.

کابل های فشار قوی که تحت عنوان کابل قدرت نیز شناخته می شوند، به دسته ای از کابل ها اطلاق می گردد که قادرند جریان های بیشتر از 63 کیلو وات را از خود عبور دهند. این کابل ها که عمدتا به منظور انتقال انرژی الکتریکی در ولتاژهای بالا مورد استفاده قرار می گیرند، در ساختار خود از یک رسانا و یک عایق بهره مند هستند.

ساختار کابل های فشار قوی بر اساس کاربرد آن ها متنوع می باشد. این کابل های پر کاربرد ضمن این که موظف به انتقال انرژی الکتریکی در ولتاژهای بالا هستند، وظایف دیگری اعم از منتقل نمودن ولتاژ بالا در زیر زمین، متصل نمودن فیبر نوری و کاربردهای صنعتی مختلف نیز دارند. لازم به ذکر است که این کابل ها بر روی دکل های بزرگ و بین شهری نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

مروری بر حریم کابل فشار قوی برای ساخت و ساز

الف) اگر کابل برق فشار قوی قادر به انتقال 63 کیلو وات انرژی الکتریکی باشد، ساخت و ساز تا حریم 8 متری آن به صورت زمینی ممنوع می باشد. در غیر این صورت امکان بروز حادثه بسیار است.

ب) در صورتی که کابل برق فشار قوی جریان 132 کیلو وات را از خود عبور دهد، ساخت و ساز تا فاصله 9 متری از آن به صورت زمینی غیر مجاز می باشد. عدم رعایت این حریم می تواند دردسر ساز شود.

پ) اگر انرژی الکتریکی منتقل شده توسط کابل فشار قوی 230 کیلو وات باشد، حریم ساخت و ساز آن به صورت زمینی معادل 9/11 متر می باشد. رعایت این حریم الزامی بوده و عدم توجه به آن مشکل آفرین است.

ت) ساخت و ساز تا فاصله 14 متر به صورت زمینی از کابل فشار قوی ای که دارای ردیف ولتاژ 400 کیلو وات است، ممنوع می باشد.

• تبصره

به عنوان یک تبصره مهم در نظر داشته باشید که؛

وزارت نیرو در داخل و خارج از محدوده شهرها به صورت کلی یا موردی و با در نظر گرفتن مواردی نظیر ضوابط فنی وزارت نام برده، موقعیت محلی و دیگر شرایط موجود، به شرط آن که از استقامت خط اطمینان کامل داشته باشد، حریم هوایی ساخت و ساز در نزدیکی کابل های برق فشار قوی را به این صورت اعمال می کند:

الف) اگر کابل فشار قوی ای قادر باشد 63 کیلو وات انرژی الکتریکی را انتقال دهد، یعنی ردیف ولتاژ آن 63 کیلو وات باشد، حریم افقی ساخت و ساز در اطراف آن 3 متر و حریم عمودی 6 متر است.

ب) حریم افقی کابل فشار قوی دارای ردیف ولتاژ 132 کیلو وات 5/4 متر و حریم عمودی آن 6 متر است. عدم رعایت این فاصله روند ساخت و ساز را با مشکل مواجه خواهد نمود.

پ) در صورتی که کابل فشار قوی توان انتقال 230 کیلو وات انرژی الکتریکی را داشته باشد، حریم افقی ساخت و ساز در اطراف آن 5/6 متر و حریم عمودی 8 متر خواهد بود.

ت) حریم کابل فشار قوی دارای ردیف ولتاژ 400 کیلو وات معادل 9 متر به صورت افقی و 10 متر به صورت عمودی می باشد.

ج) حریم افقی کابل فشار قوی ای که از ردیف ولتاژ 765 کیلو وات بهره مند است، 20متر و حریم عمودی آن 15 متر است.