انواع تابلو برق صنعتی

تابلو برق به محفظه یا جعبه ای می گویند که تجهیزات برقی در آن نصب می شوند. قبل از اینکه تابلو برق صنعتی به بازار کار برق وارد شود اتصالات کوتاه و سایر مشکلات ناشی از جریان برق بسیار شایع بود. در نتیجه باید برای افزایش ضریب ایمنی و حل مشکلات ناشی از اتصالات کوتاه، انواع تابلو برق صنعتی توسط متخصصان برق طراحی گردد. در ادامه با فرنام الکتریک همراه باشید تا با انواع تابلو برق صنعتی بیشتر آشنا شوید.

تعریف تابلو برق

ﺗﺎﺑﻠﻮ برق مجموعه ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ است ﻛﻪ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﻮزﻳﻊ اﻧﺮژی اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴرد و عبارت است از فضایی که تجهیزات برقی در آن نصب می شود. لزومی ندارد تابلو را حتماً در یک فضای بسته فلزی بدانیم بلکه فضای بسته فلزی، نوعی از تابلو محسوب می شود. در این مقاله پس از ارائه تعاریفی از تابلو برق انواع تابلو برق را بررسی خواهیم کرد.

تابلو ترکیبی است از یک یا چند وسیلۀ کلیدی (قطع و وصل) همراه با تجهیزات کنترل، اندازه گیری، حفاظت و تنظیم که تمامی اتصالات برقی و مکانیکی داخلی و قسمت های بدنۀ آن به طور کامل سوار شده باشد و از تجهیزاتی است که برای کنترل، نیرو رسانی و توزیع انرژی الکتریکی در صنایع برق به کار می رود.

در واقع تابلو برق یک کابینت برای تجهیزات الکتریکی یا الکترونیکی است که کلیدها و دستگیره های کنترلی و ابزارهای نمایش روی آن نصب می شود. تابلوهای برق برای جلوگیری از وارد شدن شوک الکتریکی به کاربران تجهیزات و حفاظت تجهیزات در برابر عوامل محیطی استفاده می شوند.

هدف استفاده از تابلو برق

• فراهم شدن امکان کنترل و حفاظت مطمئن و دقیق
• قابلیت استفاده از سیستم های الکتریکی به هم پیوسته و با هزینۀ کمتر
• تعمیر، سرویس و نگه داری آسان و سریع
• تأمین ایمنی سیستم و موجودات زنده

تقسیم بندی تابلو برق صنعتی

تابلو برق صنعتی به دو دسته ی تابلو های فیکس(Fix) و تابلو های کشویی (Withdraw able): تقسیم می شوند.

تابلوهای فیکس (Fix):

تابلو های فیکس نیز به چند دسته تقسیم می شوند که هر کدام به شرح زیر می باشند.

• تابلو برق صنعتی ایستاده چند منظوره (Multi Purpose) :

این نوع به طور ایستاده قرار میگیرد و درون آن ها از تجهیزات کنترل قدرت را میتوان نصب کرد. در نتیجه برای چند عملکرد میتوان از آن ها استفاده کرد.

• تابلو برق صنعتی دیواری (Wall Mounting):

خود این نوع نیز به دو دسته ی تابلوهایی که توکار هستند و نوع دیگر که روکارند تقسیم می شود.

• تابلوبرق های (Rack):

این تابلوها نیز قفسه بندی و بخش بندی داخلی دارد. و می توان از آن ها برای نصب محفظه هایی مانند، الکترونیکی و کنترل و سیستم مخابراتی استفاده کرد. همینطور این مدل تابلو برق صنعتی شبیه مدل swing می باشد و دارای یک درب متحرک هستند.

• تابلو برق صنعتی (swing ):

چون در این مدل پشت محفظه دیده می شود در نتیجه دسترسی به این بخش را برای شما مقدور می سازد. این درب متحرک می تواند از نوع شیشه ای باشد. در نتیجه قیمت بیشتری نسبت به سایر مدل ها خواهد داشت.

این مدل نیز به صورت کشویی ساخته می شند و وظیفه ی کنترل از موتورها را بر عهده دارند. این تابلو برق صنعتی نیز نسبت به مدل های دیگر بسیار گران می باشد.

تقسیم بندی انواع تابلوهای برق صنعتی با توجه به ولتاژ:

تابلو برق ها به طور کلی به 3 دسته ولتاژ بالا، ولتاژ متوسط و ولتاژ پایین تقسیم می شوند.

تابلو برق ولتاژ پایین Low Voltage

انواع تابلو برق فشار ضعیف یا ولتاژ پایین LV معمولا در کارخانه هایی که از اتوماسیون استفاده می کندند، کاربرد دارد.

این تابلوهای برق در دو نوع مختلف ثابت و یا ایستاده کشویی تولید می شوند.

تابلو برق ولتاژ پایین برای محافظت از تجهیزات و مدارهای برق در تاسیسات صنعتی، تجاری،ژنراتورها، موتورها، مدارهای تغذیه، ترانسفورماتورها و … کاربرد دارد.

تابلو برق ولتاژ متوسط Medium Voltage

تابلوهای برق ولتاژ متوسط از تابلوهای برق صنعتی پرکاربرد در صنایع و کارخانجات بزرگ به شمار می روند. صنایع و کارخانجاتی که از ولتاژ متوسط استفاده می کنند، به منبع تغذیه پشتیبان نیاز دارند.

تابلو برق ولتاژ بالا High Voltage

تابلوهای برق ولتاژ بالا در انتقال از نیروگاه ها کاربرد دارند. در این تابلوها جریان کمتر با انتقال ولتاژ بالا انجام می شود تا امکان استفاده از کابل های نازک تر فراهم شود. انتقال ولتاژ بالا با تابلوهای سوئیچینگ و توزیع انجام می شود.

انواع تابلو برق از نظر مکان نصب

تابلوهای برق می‌توانند داخل یک مجموعه مسقف (درونی) و یا یک مجموعه باز (بیرونی) نصب شوند. اما آنچه اهمیت دارد؛ شرایط نصب و کلاس نصب آنهاست که با یکدیگر متفاوت بوده و به آن می‌پردازیم:

1- تابلو برق درونی

این تابلوها در داخل محل‌های سرپوشیده نصب می‌شوند و از تجهیزات و شبکه نسبت به برخوردهای ناخواسته و عوامل مخرب جلوگیری می‌کنند. تابلوهای داخلی می‌توانند ایستاده یا دیواری (توکار) باشند. ورقه آنها حداقل دارای ضخامت 2 میلی متر می‌باشد. تابلو برق درونی دارای یک یا دو درب بوده و محل ورود و خروج سیم‌ها و کابل‌ها با گلند های مناسب مسدود می‌شود. در مدل‌های ایستاده این تابلوها دارای اسکلتی متشکل از پروفیل یا نبشی آهنی بوده و با استفاده از پیچ و مهره بر روی کانال یا فونداسیون بتنی نصب می‌شود.

2- تابلو برق بیرونی

تابلو برق‌های بیرونی علاوه بر اینکه باید شرایط یک تابلو برق درونی را داشته باشند باید بتوانند از تجهیزات تابلو در مقابل عوامل جوی بیرونی نیز محافظت کنند. در نتیجه می‌توان گفت که IP حفاظتی آنها بالاتر از تابلو برق‌های درونی است. این تابلوها دارای ضخامت بدنه حداقل 2 میلی متر هستند. درب تابلو همواره از جلو باز شده و جداره در با مواد و پلاستیک مخصوص به‌طور کامل آب بندی می‌شود. این تابلوها دارای سقف‌های لبه دار هستند تا در برابر پاشش آب از بالا مانند آب باران حفاظت کنند.

لبه این تابلوها باید حداقل 5 سانتی متر از هر دو طرف باشد. تابلوهای بیرونی باید بر روی سکو نصب شوند و ارتفاع سکو باید حداقل 20 الی 25 سانتی متر از کف باشد. لبه سکو باید از دو طرف تابلو 10 سانتی متر بزرگتر باشد. رنگ بدنه تابلو باید نسبت به نور آفتاب مقاوم باشد. در خصوص ابعاد تابلوهای بیرونی می‌توانیم بگوییم که ارتفاع آنها می‌تواند حداکثر 120 سانتی متر  و عمق آنها حداکثر 40 سانتی متر باشد. انتخاب عرض این تابلوها بسته به محیط کاربری و حجم پروژه دلخواه است.

انواع تابلو برق از نظر کاربرد

تابلو برق ها را براساس کاربرد در دسته های متنوعی میتوان قرار داد و دلیل آن هم وظایف مختلف و مصرف کننده های متنوع است. در قسمت معرفی تابلوهای برق فشار ضعیف  اشاره به چهار مدل از این تابلوها کردیم: تابلو اصلی، تابلو نیمه اصلی، تابلو فرعی و تابلو فرعی روشنایی. در این بخش ما به چند نمونه از این تابلوها اشاره می‌کنیم:

1- تابلو برق توزیع

تابلو برق توزیع به مثابه یک منبع تغذیه بزرگ عمل می‌کند. این تابلو به منظور جمع آوری و توزیع انرژی الکتریکی استفاده شده و بر اساس تعداد و نیاز مصرف کنندگان ساخته می‌شود. در تابلوهای توزیع، برق ورودی اغلب همان برق شبکه سراسری برق بوده و خروجی آن مصرف کننده‌ها هستند. اتصال تابلو به ورودی و خروجی توسط شینه ها و ترمینال‌ها انجام می‌پذیرد.

خروجی تابلو توزیع می‌تواند منحصراً به مصرف کننده‌ها (نظیر ماشین آلات، موتورخانه‌ها و…) داده شود و یا برای تغذیه دیگر تابلوها استفاده شود. تابلو توزیع یک تابلو مقسم جریان با حفاظت بالا نسبت به تجهیزات یا مصرف کنندگان پایین دستی است. بر همین اساس در داخل این تابلو از ادواتی همچون کلیدهای اتوماتیک کامپکت (MCCB) و کلید مینیاتوری (MCB) استفاده شده است. در  نهایت این ادوات با استفاده از کابل‌ها، سیم‌ها، تسمه و شمش‌های مسی به همراه سرسیم، کابلشو، پیچ و مهره به یکدیگر متصل می‌شوند. همچنین لوازم اندازه گیری ولتاژ، جریان و فرکانس به همراه ادوات نمایش و فرمان بر روی درب تابلو نصب می‌شوند.

2- تابلو برق کنترل

تابلو برق کنترل وظیفه کنترل تجهیزات برق صنعتی، ماشین آلات و ادوات برقی مصرفی را بر عهده می‌گیرد. در تابلوهای کنترل از تجهیزات کنترلی برق صنعتی مانند کنتاکتورها، رله‌ها، کلیدهای راه انداز موتور، رله‌های مخصوص و تجهیزات اتوماسیون صنعتی مانند درایوها، PLC ها، HMI ها، سروو درایوها و… استفاده می‌شود. در کنار این تجهیزات، در داخل تابلو برق کنترل می‌توان تجهیزات حفاظتی که در داخل تابلو توزیع نیز بود؛ به منظور حفاظت از تجهیزات تابلو کنترل، استفاده کرد. تفاوت اصلی تجهیزات حفاظتی تابلو کنترل با تابلو توزیع در رنج جریان و مشخصات فنی آنهاست. رنج جریان تجهیزات حفاظت تابلوهای کنترل پایین‌تر از رنج جریان تجهیز مشابه در تابلو توزیع است.

3- تابلو برق بانک خازنی یا اصلاح ضریب توان

این تابلوها به منظور جبران توان راکتیو شبکه و اصلاح ضریب توان شبکه با استفاده از تعدادی خازن صنعتی و یک رگولاتور خازنی ساخته می شوند. مدیریت خازن‌ها و وارد کردن و خارج کردن آنها از شبکه توسط رگولاتور خازنی انجام می‌گیرد.

4- تابلو برق تکفاز و تابلو برق سه فاز

این تابلوها برای انجام یک عملیات محدود یا تقسیم برق محدود بین چند تجهیز مورد استفاده قرار می‌گیرند و از آن تجهیزات نسبت به اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کنند.  این تابلوها عموماً در ابعاد کوچک و بنا به سفارش کاربر، برای مصارف خاص ساخته می‌شوند. تابلو برق‌های تکفاز ماکزیمم تا رنج 7.5 کیلووات ساخته می‌شوند. آنچه باید توجه داشت ذکر این نکته است که تغذیه و مصرف این تابلوها یکسان است. یعنی تابلو برق تکفاز دارای ورودی و خروجی تکفاز برای بهره برداری تکفاز و تابلو برق سه فاز دارای ورودی و خروجی سه فاز برای بهره برداری سه فاز است.

کلام پایانی

در این مقاله شما را با مهم‌ترین دسته بندی‌های تابلو برق آشنا ساختیم. مجموعه فرنام الکتریک افتخار ارائه تجهیزات تابلو برق با بالاترین کیفیت را به مشتریان گرامی داشته و همچنین سابقه چندین ساله در تولید تابلوهای توزیع و فرمان را داراست. برای مشاوره می‌توانید با همکاران ما در تماس باشید.