انواع استاندارد کد گذاری سیم برق در ایران

انواع استاندارد کد گذاری سیم برق در ایران: سیم و کابل از اصلی‌ترین تجهیزات برقی هستند که به منظور انتقال جریان برق از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. کابل برق در انواع مختلفی تولید می‌شود که این کابل‌ها از نظر ویژگی‌های متعدد با یکدیگر تفاوت دارند. انواع سیم و کابل معمولاً از نظر نوع و جنس عادی، نوع و جنس عایق، تعداد رشته، سطح مقطع و غیره با یکدیگر تفاوت دارند. همین تفاوت در سیم یا کابل‌های مختلف باعث می‌شود که هر یک از آن‌ها برای استفاده در شرایط خاصی مناسب باشند.

با توجه به تنوع بالای کابل برق از استانداردهای نامگذاری مختلفی استفاده می‌شود تا به این ترتب تشخیص نوع و کارایی کابل مورد نظر قابل تشخیص باشد. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و از یک سیستم نامگذاری سیم و کابل (استاندارد VDE) به منظور تعیین نوع و کارایی آن‌ها بهره می‌برد. در ادامه با انواع استاندارد کد گذاری سیم برق در ایران بیشتر آشنا می شوید با فرنام الکتریک همراه باشید.

استانداردهای کدهای رنگ:

برای شناسایی استاندارد رنگ سیم و کابل تک رشته روش‌های مختلفی وجود دارد. این روش‌ها مبنی بر کدهای رنگ سیم هستند. رنگ سیم و کابل تک رشته شامل موارد زیر است:

سیاه (فاز یک)
این نوع سیم که برای  برای انتقال جریان برق به تجهیزات از جمله پریز،سوییچ،  و انواع مدار مورد استفاده قرار می گیرد. در نتیجه این سیم ها همیشه در جریان هستند.

قرمز (فاز دو)

سیم قرمز در مواردی که جریان ثانویه باشد مورد استفاده قرار می گیرد. همانند سیاه دارای جریان است.  کاربرد این رنگ برای اتصال سنسور دود به سیستم برق خانه می باشد.

آبی (فاز سه)

سیم آبی همانند سایر دارای جریان است. این سیم‌ها برای اتصالات مختلف استفاده می‌شود. اغلب زمانی که سیم‌ها دچار کشیدگی می شوند این رنگ قابل استفاده است.

سفید (خنثی)
این رنگ از سیم ها جز نول می باند . که گاهی دارای جریان هستند.

ارت: سبز یا زرد یا سیم( بدون روکش ) مسی

این سیم و کابل برای اتصال به زمین استفاده می‌شود. این سیم‌ها از طریق جعبه پریز به زمین متصل می‌شوند.
کاربرد این رنگ در ساختمان های مسکونی می باشد. همچنین دارای سایز قطر ۲.۵ هستند.

انواع استاندارد کد گذاری سیم برق در ایران

استاندارد مورد استفاده برای نامگذاری کابل و سیم برق در ایران استاندارد VDE می باشد. این استاندارد توسط کشور آلمان طراحی شده است. در استاندارد فوق از یک سری حروف و اعداد جهت شناسایی ساختمان،‌ مشخصات کابل‌ها و ساختار لایه‌های گوناگون آن بهره گرفته می‌شود.

طبق استاندارد فوق بر روی اکثر کابل‌های تولیدی 4 گروه عبارت حک میگردد که هر یک نشان دهنده قسمتی از ساختار یک کابل برق می باشد. این حروف و اعداد درون 11 سلول قرار گرفته و روی قسمت بیرونی کابل حک می‌گردد. در ادامه با قسمت‌های مختلف کابل طبق این استاندارد و چگونگی نامگذاری آن آشنا می‌شویم.

قسمت اول استاندارد VDE در سیم

بخش نخست در استاندارد VDE نمایانگر جنس هادی در سیم و کابل بوده که به حروف در سلول‌های 1 و 2 نوشته می شود. بر مبنای استانداد فوق حرف N نمایانگر هادی مسی و NA نمایانگر هادی آلومینیومی می باشد.

قسمت دوم کد در سیم

بخش دوم از این استاندارد نمایانگر نوع عایق سیم و کابل بوده که در آن حرف Y نمایانگر عایق PVC،‌ عبارت 2Y نمایانگر عایق پلی اتیلن و 2X نمایانگر عایق XLPE در کابل برق می باشد.

قسمت سوم کد در سیم

بخش بعدی در استاندارد نامگذاری کابل برق VDE جهت مشخص کردن نوع شیلد کابل است. معنی هر کدارم از حروف در این بخش در زیر آورده شده است:

• حرف C: هادی هم ‌مرکز مسی
• حرف CW: هادی هم‌مرکز مسی موجی شکل
• حرف CE: هادی هم‌مرکز مسی بر روی هسته
• حرف S: حفاظ از نوع سیم مسی
• حرف SE: حفاظ مسی بر روی هسته
• حرف H: شیلد بر روی هادی
• حرف F: شیلد مقاوم در برابر آب

قسمت چهارم کد در سیم

بخش چهارم در این استاندارد نشان دهنده ی نوع زره و آرمور کابل برق می باشد. حروفی که جهت نمایش این بخش مورد استفاده قرار می گیرند به صورت زیر می باشند:

• B زره فولادی
• F زره فولادی گالوانیزه تخت
• G نوار فولادی گالوانیزه مارپیچی
• R زره فولادی گالوانیزه با مقطع گرد

قسمت پنجم کد در سیم

بخش پنجم در استاندارد VDE جهت تعیین عایق بیرونی و غلاف خارجی استفاده می شود. هر حرف به صورت زیر نمایانگر نوع عایق بیرونی کابل می باشد:

• Y عایق بیرونی از جنس پی‌وی‌سی (PVC)
• A عایق بیرونی از جنس کنف
• 2Y عایق بیرونی از جنس پلی اتیلن

قسمت ششم کد در سیم

در این بخش فقط از کدهای J و O استفاده شده که نمایانگر مجهز بودن کابل به هادی حفاظتی می باشد. چنانچه کابل مجهز به هادی حفاظتی باشد، حرف J در این بخش نوشته می شود و در غیر این صورت حرف O در این بخش درج می‌شود.

تعداد رشته و سطح مقطع

برای مشخص کردن تعداد رشته و سطح مقطع در استاندارد VDE از دو عدد استفاده می‌شود که به شکل عددی ضرب در یک عدد دیگر نشان داده می‌شوند (مثالا 4×2). عدد اول از طرف چپ نشان دهنده تعداد رشته کابل برق و عدد دوم نمایانگر ابعاد سطح مقطع می باشد. مثلا نوشتن 4×2 روی کابل یعنی کابل از دو رشته با سطح مقطع 4 میلی‌متر مربع تشکیل شده است.

نوع هادی کابل

در استاندارد VDE برای مشخص کردن نوع هادی کابل به حروفی که در سلول‌های 9 و 10 نوشته می شود توجه می کنند. بهتر است بدانید که کابل‌های گوناگون با هادی و هسته گرد یا مثلثی به بازار اراده می گردند. جهت نمایش نوع هادی کابل در استاندارد فوق، از حروف اختصاری به شرح زیر استفاده می شود:

• حرف R نماد هادی گرد
• حرف S نماد هادی مثلثی شکل
• حرف E نماد کابل با هادی مفتولی
• حرف M نماد کابل با هادی از جنس افشان

سطح ولتاژی

سلول یازدهم در این استاندارد کد گذاری سیم ،‌ نشان دهنده سطح ولتاژی کابل برق می باشد که بر مبنای کیلوولت عنوان می‌شود. سطح ولتاژی از جمله ویژگی‌های مهم در کابل‌های برق بوده و یکی از مشخصه‌هایی است که تعیین کننده این است که از کابل در چه محل و برای چه هدفی می‌توان استفاده نمود.

مثال در مورد استاندارد کد گذاری سیم و کابل (VDE)

ذکر یک مثال می‌تواند در درک بهتر روش نامگذاری انواع سیم و کابل بسیار مفید باشد. تصور کنید که یک کابل با کد نامگذاری NYY-O 3×120 RM 0.6/1KV داشته باشیم. این کابل دارای سه رشته هادی مسی با سطح مقطع گرد و ابعاد 120 میلی‌متر مربع و از نوع افشان است. کابل دارای لایه عایق و همچنین لایه عایق خارجی PVC است که سطح ولتاژی 0.6/1 کیلوولت دارد.

بررسی علائم اختصاری کابل‌

در این مثال حرف اول نشان می‌دهد که سیم دارای هادی از جنس مس است (با توجه به این که در حرف دوم A نوشته نشده پس جنس هادی نمی‌تواند آلومینیومی باشد). حرف Y بعد از حرف N نشان می‌دهد که عایق این کابل برق از نوع پی‌وی‌سی (PVC) است. سلول‌های سوم و چهارم در این کد خالی است که نشان دهنده بدون شیلد بودن این کابل برق و همچنین بدون آرمور یا زره بودن آن است.

نهایتاً حرف Y در سلول پنجم که بیانگر نوع و جنس لایه خارجی کابل است، نوشته شده است. حرف Y در استاندارد نامگذاری سیم و کابل VED نماد پی‌وی‌سی است. به این ترتیب لایه خارجی این کابل از PVC تولید می‌شود. در سلول آخر یا سلول ششم که نشان دهنده این است که کابل دارای هادی محافظ است یا خیر، حرف O درج شده است. حرف O در این سلول نشان می‌دهد که کابل برق مورد نظر فاقد هادی محافظ است.

در بخش مربوط به اعداد در استاندارد نامگذاری سیم و کابل VDE در مورد این کابل از دو عدد 3 و 120 استفاده شده است. عدد 3 به عنوان عدد اول از سمت چپ نشان دهنده تعداد رشته‌های کابل است. عدد دوم یعنی 120 نشان می‌دهد که این کابل از یک سطح مقطع با ابعاد 120 میلیمتر مربع بهره می‌برد.

در سلول‌های بعد از عدد نیز که بیانگر نوع هادی کابل برق محسوب می‌شود دو حرف R و M درج می‌شود؛ این عبارت نشان می‌دهد که هادی کابل از نوع گرد و افشان است. در نهایت در ستون پایانی نیز عدد مربوط به سطح ولتاژی کابل درج می‌شود که نشان می‌دهد این کابل دارای سطح ولتاژی 0.6/1 کیلوولت است.

جدول علائم اختصاری کابل‌ها و نحوه کدگذاری

به منظور درک بهتر از نحوه کدگذاری انواع سیم و کابل برق، در زیر جدول علائم اختصاری کابل‌ها که روی انواع سیم و کابل به‌کار رفته است را بررسی کرده‌ایم