امروزه چرا رعایت کردن استاندارد و اصول نصب تابلو برق به صورت استاندارد انقدر مهم شده است؟ این سوالی است که بعضی از مصرف کنندگان در مورد تابلو برق دارند و ما سعی کردیم در این مقاله به این موضوع بپردازیم. پس با فرنام الکتریک همراه باشید.
ضوابط نصب تابلو برق
امروزه برای نصب تابلو برق‌های معمولی و صنعتی یک سری شرایط و قوانین مانند تابلو برق را در معرض رطوبت قرار ندهید وجود دارد که از سوی شرکت‌های تابلو برق اعلام شده است. اما این را هم باید بگوییم که کنترل تابلو برق‌ها باید توسط کارشناسان همان شرکت انجام شود تا بتوانید گواهی تایید شده مربوط به کنتور تابلو برق خود را جهت پایان کار دریافت نمایند.
نحوه اجرای تابلو برق متناسب با قوانین
همان طور که می دانید، یک سری شیوه‌هایی مقرارتی جهت نصب تابلو برق‌ها وجود دارد که حاوی کلیه قوانین و دستورالعمل‌های نظام مهندسی است. چنانچه دنبال این هستید که در ساختمان خود تابلو برقی را نصب کنید باید از قبل مراحلی را در نظر بگیرید. به طور مثال باید بگویم کنتور تابلو برق باید در دسترس مامور تابلو برق باشد و همچنین ارتفاع آن بیشتر از 170 سانتیمتر نباشد. اما سوالی که ممکن است اینجا برای همه پیش بیایید این است که آیا این موارد برای نصب تمام تابلو برق‌ها در ساختمان الزامی است؟
استاندارد ارتفاع نصب تابلو برق دیواری
انواع گوناگون تابلوبرق از نظر شکل ظاهری عبارت اند از تابلو برق ایستاده قابل دسترسی از جلو، تابلو برق سلولی و تابلو برق تمام بسته دیواری. همچنین تابلوهای برق نصب‌شده در انواع ساختمان‌ها می‌توانند جزء یکی از سه دسته تابلوبرق اصلی، نیمه اصلی و فرعی باشند. هر کدام از این دسته‌های مختلف دارای ویژگی‌ها، قوانین و استاندارد نصب تابلو برق مخصوص به خود جهت نصب در ساختمان‌های گوناگون هستند.
برای کنتورها و تابلوهایی که کنتورها و تاسیسات مختلف برقی بر روی آن نصب می‌شوند، دسته‌بندی‌های زیر به عنوان استاندارد نصب تابلو برق در نظر گرفته شده اند.
- استاندارد ارتفاعی نصب انواع کنتورهای برق خانگی و فروشگاهی (تکی) از کف تمام‌شده ساختمانی بین 1.8 تا 2 متر است.
- استاندارد ارتفاع نصب تابلو برق دیواری از کف و نصب انواع تابلوبرق‌های دارای کنتور در ساختمان‌های بزرگ دارای کاربری عمومی به گونه‌ای است که بالاترین بخش تابلو حداکثر 220 سانتی متر و پایین‌ترین قسمت تابلو هم حداقل یک متر از کف تمام‌شده قرار گیرند.
- برای نصب انواع تابلو دیواری، باید در نظر داشت طبق استاندارد ارتفاع نصب تابلو برق از کف در این موارد، محدودیت ارتفاعی 210 سانتی‌متری در نظر گرفته است.
- همچنین، تابلوهای برقی که برای سامانه روشنایی محل و در مکان باز نصب می‌شوند باید بر روی سکویی آجری یا بتنی قرار گرفته که دارای ارتفاعی بین 20 الی 25 سانتیمتر از کف باشند.
- باید در نظر داشت که کف تابلویی که فیوز بر روی آن قرار می‌گیرد باید از کف تمام‌شده محل نصب تابلو برق ساختمان 170 سانتیمتر ارتفاع داشته باشد.
- برای نصب تابلوهای برق روکار یا توکار، باید در نظر داشت که کمینه ارتفاع محور افقی نصب این تابلوها از کف تمام‌شده باید برابر با 160 سانتیمتر باشد. همچنین، کمینه ارتفاعی نصب انواع جعبه تقسیم چه در انواع توکار و چه روکار برابر با 220 سانتی متر است.
برای ضوابط نصب تابلو برق چه عواملی مورد تایید است؟
در ضوابط نصب تابلو برق عوامل متعددی را باید مدنظر قرار دهیم تا بتوانیم ایمنی کارکنان و تجهیزات محیطی کار خود را تضمین کنیم. این عوامل عبارتند از:
- استانداردها و مقرارت
- محیط کار
- ویژگی‌های تجهیزات
- نصب و اتصالات الکتریکی
- علائم ایمنی
- مسیرهای فرار
- آموزش کارکنان
- تست و تاییدیه عملکرد
ضوابط نصب تابلو برق برای تابلو سازها
به طور کلی باید بگویم که تابلو سازها باید تمام قوانین وضع شده را در مورد تابلو برق‌ها را رعایت نمایند تا بتوانند تاییدیه را بگیرند. این قوانین عبارتنداز:
- استفاده از استانداردهای تابلوسازی
- نصب صحیح تجهیزات تابلوسازی
- علائم ایمنی تابلوسازی
- توجه به محیط کاری تابلو سازی
- تست و تاییدیه عملکرد تابلو سازی
- آموزش کاربر تابلوسازی
- تجهیزات حفاظتی
- مستند سازی تابلوساز
- استفاده از ابزارها و تجهیزات مناسب برای تابلوسازی
اما باید بگویم یک سری نکات مانند تطابق با ضوابط و استانداردهای منطقه محل نصب وجود دارد که باید به آنها توجه داشته باشید. همچنین باید. در ساخت تابلو برق‌ها و کلیه موارد ایمنی این ضوابط باید رعایت شود.
ضوابط ایمنی ورودی‌ها و خروجی‌ها در نصب تابلو برق
نصب تابلوهای برق به طور کلی نیازمند رعایت ضوابط ایمنی بوده تا از خطرات برق و تأمین ایمنی کارکنان و تجهیزات مختلف در محیط‌های صنعتی و تجاری اطمینان حاصل شود. در زیر تعدادی از ضوابط ایمنی ورودی‌ها و خروجی‌ها نصب تابلو برق آمده است که در زیر به آن اشاره کرده‌ایم:
- بازو بسته کردن درب‌های تابلو برق باید توسط خود مسئول تاسیسات انجام شود.
- به هیچ عنوان نباید تجهیزات گرما زا را نزدیک تابلو برق‌ها نصب کنیم
- تمامی تابلو برق‌ها باید دارای عایق الکتریکی و همچنین کفپوش باشند.
- از تماس هرگونه آب و مایعات با تابلو برق اکیدا خودداری کنید.
- حتما از کپسول آتش نشانی (co2) در کنار تابلو برق‌ها باید نصب شوند.
- حتما از سیم ارت هنگام نصب و راه اندازی تابلو برق‌ها باید استفاده کنید.
- کلیه افراد در هنگام تماس و لمس تابلو برق و کنتورها و خروجی‌های آن باید از تجهیزات ایمنی مانند دستکش عایق مخصوص استفاده کنند.
استانداردهای کنتور برق
با توجه به اینکه بروز هر گونه حادثه در شبکه تاسیساتی ساختمان، به ویژه تاسیسات الکتریکی می‌تواند حوادث جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد و منجر به شوک الکتریکی، اتصالی و آتش‌سوزی و یا در کمترین حالت خسارت، خرابی تجهیزات متصل به شبکه داخلی برق ساختمان شود، رعایت ضوابط و استاندارد نصب تابلو برق و کنتور برق بسته به نوع آن و سازه مورد نصب در آن الزامی بوده و برای هر نوع خاصی از آن متفاوت است. در ادامه، تعدادی از استانداردهای نصب کنتور برق معرفی شده اند.
- محل نصب تابلو کنتور برق باید باید در قسمت ورودی درب بازشو ساختمان باشد.
- محل نصب کنتور برق باید قبل از کنتور گاز یا در سوی مقابل آن باشد.
- لوله گاز نباید با سیم و کابل برق خروجی یا ورودی به کنتور در تماس باشد و حداقل باید 10 سانت با سیم‌های برق فاصله داشته باشد.
- کنتور برق باید از کنتور گاز حداقل 50 سانتیمتر فاصله داشته باشد.
- کمترین فاصله کنتورهای برق، تابلو برق و کابل‌های برق فشار ضعیف از کنتور و لوله‌های آب برابر با 30 سانتیمتر است.
- کمترین فاصله کنتور و تابلو برق از جریان‌های فشار ضعیف مانند تلفن باید 30 سانتیمتر باشد.
نحوه محاسبه ابعاد استاندارد تابلو برق برای نصب
تعیین اندازه تابلو برق وابسته به تجهیزاتی است که در آن نصب می‌شود. برای نصب تابلو برق به عنوان مثال در یک ساختمانی که دارای 15 عدد کنتور و یک تابلو برق عمومی است باید محفظه‌ای به اندازه جاگرفتن این تعداد کنتور در آن در نظر گرفت. همچنین، تابلوهای برق اصلی دارای سه قسمت مختلف هستند که هر قسمت از آنها دارای یک درب مخصوص به خود است. این سه قسمت عبارت اند از قسمت ورودی، قسمت کنتورها و قسمت خروجی.
با توجه به اینکه ابعاد یا به عبارتی طول، عرض و عمق مفید تابلوبرق‌ها باید دارای رابطه خاصی با یکدیگر باشد، برای ساخت و نصب انواع این تابلوها چه به صورت دیواری و چه ایستا ضوابط و ابعادی (به سانتیمتر) در نظر گرفته شده که در ادامه ارائه شده اند.
ضوابط ایمنی ورودی‌ها و خروجی‌ها در نصب تابلو برق
رعایت اصول ایمنی در حفظ و نگهداری تابلو برق دارای دو بخش اصلی رعایت ایمنی افراد حاضر در محل در هنگام کار و استفاده از تابلو و رعایت ایمنی و بازبینی آن طبق چک‌لیست نصب و بهره‌برداری از آن است. در ادامه، ضوابط ایمنی مربوط به نگهداری و استاندارد نصب تابلو برق توسط افراد حاضر در محل معرفی شده اند.
- باز و بسته کردن درب‌های تابلو برق تنها باید توسط مسئول تاسیساتی ساختمان صورت گرفته و در حالت عادی باید قفل باشند.
- در زیر، پیرامون و مجاورت تابلو برق به هیچ عنوان نباید تجهیزات گرمازا نصب کرد.
- رعایت ایمنی در اتصالات و جلوگیری از برق‌گرفتگی باید به گونه‌ای باشد که تمامی بخش‌های تابلوبرق دارای عایق الکتریکی و همچنین کفپوش باشند.
- از تماس هر گونه آب و مایعات با تابلو برق اکیدا خودداری شود.
- در کنار تابلو برق باید حتما کپسول آتش نشانی (CO2) نصب شود.
- جهت نصب و راه‌اندازی تابلو برق باید حتما سیم ارت (Earth Cable) متصل به زمین نصب شود.
- کلیه افراد در هنگام تماس و لمس تابلو برق و کنتورها و خروجی‌های آن باید از تجهیزات ایمنی مانند دستکش عایق مخصوص استفاده کنند.
نکات حفظ ایمنی در اصول نصب تابلو برق
با توجه به اینکه بازرسی و بازبینی تاسیسات الکتریکی توسط تکنیسین‌ها و افراد تعمیرکار صورت می‌گیرد، استاندارد نصب تابلو برق اصول ایمنی ویژه‌ای را در قالب چک‌لیست روزانه برای بازبینی و نظارت فراهم کرده است که در ادامه تعدادی از آنها معرفی شده اند.
- بازرسی کلید و پریزها و فیوزها
- بازرسی صحت اتصالات سیم و کابل به یکدیگر
- بازرسی عایق‌ها و روکش‌های انواع قسمت‌های تابلو برق جهت پیشگیری از اتصالی و شوک الکتریکی
- کترل نصب علائم اختصاری مانند «خطر» و «دست نزنید» در اطراف تابلو برق
- بازرسی اتصال مناسب سیم یا کابل ارت (اتصال به زمین) و چاه آن
- بازرسی برچسب‌های شناسایی کلیدها و فیوزهای تابلو برق
- وجود فضای کافی به اندازه 1.5 متر در اطراف تابلو برق جهت نصب علادم هشدار و کپسول آتش‌نشانی
- بررسی تجهیز درب تابلو به قفل مخصوص و کارکرد درست قفل
- بررسی تامین روشنایی عمومی مناسب برای تابلو جهت کار در تاریکی
- بررسی صحت کلیدهای مخصوص قطع جریان یا فیوزها در صورت بروز اتصالی یا شوک الکتریکی