انواع کلید برق یا سوئیچ وسیله ای هستند که جهت قطع و وصل جریان برق در یک مدار مورد استفاده قرار می گیرند. در بازار مدل های مختلفی از کلید برق طراحی و تولید شده است که هر کدام کاربردها و ویژگی های مخصوص به خود را دارند. برخی از مدل های کلید برق برای ساختمان و روشنایی منازل و مکان های مختلف و برخی دیگر در صنعت به منظور کنترل جریان مدارها به کار گرفته می شوند. به طور کلی، برای دسته بندی کلید های برق از پارامترهای مختلفی همچون شکل ظاهری، کاربرد، نوع مدار، مقدار جریان، نوع کنترل، نحوه عملکرد و … استفاده می شود.
در این مقاله قصد داریم به معرفی و بررسی انواع کلید برق بپردازیم. اگر شما هم به دنبال کسب اطلاعات لازم در این زمینه هستید، با فرنام الکتریک همراه باشید.
کلید برق
کلید برق یا همان قطع کننده مدار نقش مهمی در تاسیسات الکتریکی ساختمان دارد که با روشن و خاموش کردن آن، جریان برق در مدار قطع و وصل می‌شود. این کلیدها علاوه بر وظیفه‌ی اصلی خود که قطع و وصل کردن جریان در مدار است، از لحاظ زیبایی و دکوراسیون داخلی نیز مورد توجه قرار می‌گیرند.
درواقع شما با انتخاب یه طرح و مدل شیک از این محصولات می‌توانید دکوراسیون داخلی خانه‌ی خود را زیباتر جلوه دهید. یک کلید برق می‌تواند تجاوز بار الکتریکی از محدودیت‌های ایمنی تعریف شده را همواره رد کند. در صورت بروز چنین شرایطی، قطع کننده مدار به صورت خودمختار عمل کرده و از آسیب رسیدن به تاسیسات الکتریکی جلوگیری می‌کند.
ساختار کلید برق
کلیدهای برق به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با کمی تکان بتوانند جریان را در مدار قطع و وصل کنند. نیاز به این تاسیسات و تاثیر آن در دکوراسیون داخلی خانه با پیشرفت هرچه بیشتر تکنولوژی سبب شده تا تغییر و تحول زیادی در پیدایش و طراحی انواع کلیدهای برق شد.
این تغییر و تحولات سبب شد تا کلید برق از حالت سنتی و قدیمی خود، به حالت مدرن در آید. اما کلید برق را می‌توان براساس معیارهای گوناگونی دسته بندی کرد که رایج ترین آن، ساختار و مکانیسم کلید برق است. این بخش از دو قسمت قالب یا بدنه کلید که روی دیوار نصب می‌شود و هسته‌ی درونی کلید تشکیل شده‌اند که شامل اتصالات درونی و تعدادی پل‌های کلید است.
انواع مختلف کلیدهای برق
کلیدهای برق روی دیوارها از لوازم الکتریکی ضروری در خانه ما هستند. ما همیشه از کلیدهای برق برای کنترل روشنایی استفاده می‌کنیم. کلید را بچرخانید تا چراغ روشن شود و از طرف دیگر آن را خاموش کنید. به همین سادگی!
علی‌رغم اینکه کلیدها یکی از ساده‌ترین دستگاه‌های برقی هستند، اما باید گفت که انواع مختلفی مانند کلیدهای فلیپ یا کلید تغییر وضعیت، کلیدهای راکر، کلیدهای دکمه‌ای، کلیدهای کشویی، کلیدهای لمسی، کلیدهای هوشمند و مدل‌های مختلف دیگری نیز وجود دارد. هر یک از این کلیدهای برق ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد خود را دارند که در این قسمت به بررسی این ویژگی‌ها می‌پردازیم.
کلید برق تک پل
کلید تک پل که از لحاظ فنی به عنوان کلید پرتاب تک‌قطبی شناخته می‌شود، یکی از انواع رایج کلیدهای برق است که در خانه‌ها استفاده می‌شود. این مدل یک کلید پایه بوده و قیمتی مناسب دارد. به دلیل هزینه کم، استفاده ساده و مستقیم و همچنین نصب آسان، کلیدهای تک پل کاربری زیادی در سراسر جهان دارند. کلیدهای تک پل در مدارهای روشنایی 120VAC بسیار رایج هستند.
ساخت و عملکرد این کلیدهای تک‌قطبی بسیار ساده است. در ساختار این کلیدها اهرمی وجود دارد که به وسیله آن، سیم‌های داغ متصل به دو پایانه را وصل (روشن) یا قطع (خاموش) می‌شود.
کلید برق دو پل
یکی دیگر از کلیدهای متداول در مکان‌های مختلف، کلید دوپل نام دارد. شما می‌توانید یک کلید دو پل را به عنوان دو کلید تک‌قطبی در یک قاب در نظر بگیرید. چرا که یک کلید دوقطبی از چهار کنتاکت (دو راه برای یک دستگاه و دو راه برای دستگاه دیگر) تشکیل شده است که همگی توسط یک سطح واحد کنترل می‌شوند.
کلیدهای دو پل اغلب دارای ظرفیت بیشتری هستند و در نتیجه، اغلب در کنترل وسایل با قدرت بالا مانند موتورها و سایر ماشین‌آلات استفاده‌پذیر هستند.
کلید برق تبدیل
یکی دیگر از رایجترین انواع کلید برق، کلید تبدیل است. مکانیزم این کلید مشابه کلید تک پل است؛ اما با این تفاوت که با استفاده از کلید تبدیل می توان یک وسیله یا یک لامپ روشنایی را از دو نقطه متفاوت روشن و خاموش کرد. برای مثال در ورودی راه پله ها و راهروها یک کلید تبدیل جهت روشن کردن لامپ و در انتهای این مسیر یک کلید تبدیل دیگر برای خاموش کردن همان لامپ در نظر گرفته می شود.
کلید برق صلیبی
از این نوع کلید برق برای ارتباط بین دو کلید برق تبدیل استفاده می شود. اگر بخواهید یک یا چند لامپ را از چند نقطه متفاوت روشن و خاموش کرده یا جریان یک وسیله یا سیستم برقی را کنترل کنید، باید به سراغ استفاده از کلید برقی صلیبی بروید.
کلید فلیپ یا سوئیچ
سوئیچ‌ها، یکی دیگر از انواع کلیدهای برق هستند که در مکان‌های مختلف کاربردهای زیادی دارند. بعضی از سوئیچ‌ها و کلیدهای ضامن‌دار، به عنوان کلید برق دوپل نیز استفاده می‌شوند.
راکر سوئیچ
کلیدهای Rocker که در ایالات متحده به عنوان کلیدهای تزئینی نیز شناخته می‌شوند، از انواع کلیدهای متداول در انگلستان، اتحادیه اروپا، هند و سایر نقاط آسیا هستند. راکر سوئیچ‌ها از نظر عملکرد بسیار شبیه به کلیدهای ضامن‌دار هستند اما ظاهر زیباتری دارند.
در حالی که سطح کلیدهای ضامن‌دار بیرون زده است، کلیدهای راکر نسبتاً مسطح هستند اما مساحت بیشتری را اشغال می‌کنند. استفاده از سوئیچ‌های راکر بسیار ساده‌تر از کلیدهای فلیپ است و حتی کودکان شما نیز می‌توانند بدون هیچ زحمت و خطری از آن‌ها استفاده کنند. اکثر مردم کلیدهای راکر را به کلیدهای فلیپ و سوئیچ ترجیح می‌دهند.
کلید فلیپ یا سوئیچ
سوئیچ‌ها، یکی دیگر از انواع کلیدهای برق هستند که در مکان‌های مختلف کاربردهای زیادی دارند. بعضی از سوئیچ‌ها و کلیدهای ضامن‌دار، به عنوان کلید برق دوپل نیز استفاده می‌شوند.
کلید مجاورت (سنسور دار)
کلید مجاورت یک کلید الکترونیکی است که از حسگرها برای تشخیص حضور افراد در یک اتاق استفاده کرده و بر این اساس نور را روشن یا خاموش می‌کند. کلیدهای مجاورت برای صرفه‌جویی در مصرف برق بسیار مفید هستند زیرا چراغ‌ها در صورت استفاده نشدن، خاموش می‌شوند و فقط در صورتی که افرادی در داخل اتاق باشند، روشن می‌مانند. از این کلیدهای برق، می‌توان در حمام‌ها، گاراژها، اتاق نشیمن، راهروها و … استفاده کرد.
کلید زنجیره‌ای کششی
کلید Pull Chain یا Pull Cord اغلب در پنکه‌های سقفی، چراغ‌های زیرزمین و همچنین در گاراژها استفاده می‌شود. این کلید شامل یک زنجیر یا طناب بوده و کشیدن زنجیر، باعث روشن شدن لامپ می‌شود و کشیدن زنجیر برای بار دوم، چراغ را خاموش می‌کند. این زنجیر معمولاً از مهره‌های غیر رسانا یا طناب پارچه‌ای تشکیل شده است و برای استفاده در محیط‌های مرطوب بسیار مناسب است.
کلید لمسی
کلید لمسی یکی دیگر از کلیدهای برق است که با لمس صفحه فعال می‌شود و با توجه به مدرن شدن خانه‌ها استفاده از آن روز به روز افزایش می‌یابد و در لیست پرکاربردترین کلیدهای برق قرار می‌گیرد. هیچ قطعه مکانیکی در یک کلید لمسی وجود ندارد بلکه شامل یک مدار الکترونیکی برای تشخیص لمس و همچنین کنترل کلید است.
کلید برق دیمر دار
برای مکان هایی که باید سیستم روشنایی بر اساس شدت نور کنترل شود، کلید برق دیمر دار بهترین گزینه است. این کلید برق به صورت چرخشی یا اهرمی میزان شدت نور را کم و زیاد می کند. معمولا از کلید دیمر دار در مکان هایی همچون سالن های نمایش، سینماها، امکان عمومی و … استفاده می شود.
کلید برق حساس به حرکت
یکی از بهترین انواع کلید جهت کاهش مصرف برق، کلید حساس به حرکت است. این کلید دارای حسگر حرکتی بوده و فقط زمانی که رجکت شی یا فردی را تشخیص دهد عمل می کند. به عنوان مثال از کلید برق موشن یا حرکتی در راهروها استفاده می شود که به محض حرکت افراد روشن شده و پس از مدتی خاموش می شوند. در این نوع از کلیدها مدت زمان روشن بودن چراغ، میزان حساسیت به عبور اجسام و همچنین حساسیت به نور جهت عدم فعالیت در روشنایی روز قابل تنظیم است.
کلید برق فوتوالکتریک
از دیگر مدل های جدید انواع کلید برق که معمولا در خانه های هوشمند از آن استفاده می شود، می توان به کلید فوتوالکتریک اشاره کرد. این کلید حساس به نور بوده و با استفاده از سنسورهای مخصوص، به محض اینکه هوا تاریک و نور محیط داخلی اتاق، پذیرایی یا هر مکان دیگری که در آن نصب شده باشد، کم شود، به صورت خودکار روشن شده و جریان برق را برای روشنایی لامپ ها برقرار می کند.