چراغ سیگنال ﻳﺎ ﻻﻣﭗ علامت دهنده در ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﺻﻨﻌتی و ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻫﺎی ﺗﻮزﻳﻊ و ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر می رود. اﻳﻦ چراغ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻻﻣﭗ ﺧﺒﺮ اﺳﺘﻔﺎده می ﺷﻮد و می تواند روشن بودن، خاموش بودن و یا عیب دستگاه و … را نشان دهد. چراغ مورد استفاده در مدار فرمان، یک چراغ کم قدرت (۲/۱ تا ۵ وات) است که با ولتاژهای مختلف از ۲۴ تا ۲۲۰ ولت کار می کند. هر چراغ سیگنال دارای پایه (سرپیچ) ویژه خود است و معمولاً در سه رنگ استاندارد قرمز، سبز و نارنجی ساخته می شود. برای بررسی کاربرد چراغ سیگنال در تابلو برق تا انتهای مقاله همراه فرنام الکتریک باشید.
چراغ سیگنال چیست؟
چراغ سیگنال در مدل های لامپ LED و لامپ رشته ای کوچک تولید میشود که در دامنه 6 تا 380 ولت و در جریان متناوب (AC) و مستقیم (DC) قابل استفاده میباشد. در بعضی از مدلها میتوان از یک چراغ برای دو جریان متناوب و مستقیم استفاده کرد. چراغ سیگنال برای نشان دادن وضعیت مدار در حالات خاموش یا روشن و بروز خطا و اعلام هشدار بر روی تابلو برق بکار میرود. لامپ های چراغ سیگنال در 5 رنگ آبی، قرمز، سبز، سفید و زرد تولید میشوند. چراغ سیگنال بدنه پلاستیکی غیر قابل اشتعالی دارد که به صورت پیچ طراحی شده تا به همراه یک مهره در تابلو نصب شود.
کاربرد چراغ سیگنال
سیستم آلارم و یا سیگنال هدفی جز آشکار نمودن خطاها و معایب ندارد. آلارم می‌تواند توسط یک چراغ سیگنال (معمولا قرمز رنگ) صورت بگیرد. با استفاده از حالت چشمک زن میتوان حداکثر توجه اپرتور را برای اعلام هشدار و یا خطر جلب کرد. این چراغ‌ها کاربردهای بسیاری دارند که برای تمامی انواع تابلو برق‌ها (تابلو برق مخابرات، تابلو برق صنعتی، تابلو برق ماینر و…)، شبکه، تابلوهای توزیع و یا تقریبا نصب روی تمام ماشین آلات صنعتی بکار می‌روند.
برخی از کاربرد های چراغ سیگنال که به شرح زیر است:
- چراغ سیگنال می‌تواند روشن یا خاموش بودن کلید در سیستم برق را مشخص کند.
- با استفاده از چراغ سیگنال میتوان از وارد شدن خازن اطلاع حاصل کرد.
- در صورتی که خطایی در سیستم برق‌کشی به وقوع بپیوندد، با استفاده از لامپ سیگنال میتوان به سرعت مشکل را شناسایی و در صدد حل آن برآمد.
- چراغ سیگنال، همچنین تریپ و فالت را در سیستم برق‌کشی به اپراتور اطلاع می‌دهد.
برای تابلو برق معمولا سه عدد لامپ سیگنال با رنگ‌های متفاوت وجود دارد که هر کدام مستقیما به یک فاز متصل هستند. در صورت قطع هر یک از فازها اپراتور سریعا متوجه میشود. به طور کلی در مدارهای مختلف میتوان از چند چراغ سیگنال استفاده کرد.
کاربرد چراغ سیگنال در مدار قدرت
برای مطمئن شدن از وجود جریان سه فاز روی تابلوی توزیع انرژی و نیز جلوگیری از خطر ناشی از دو فازه شدن شبکه ها در سر راه هر فاز، به روش اتصال ستاره (۴ سیم) چراغ سیگنال قرار می گیرد. با بسته شدن کلید اصلی تابلو، جریان سه فازه برقرار شده و در صورت قطع یک فاز، لامپ همان فاز خاموش می شود و اپراتور مسئول می تواند تابلو را قطع و مسأله را پیگیری نماید.
کاربرد چراغ سیگنال در مدار فرمان
همراه با بوبین کنتاکتور (زمان وصل و قطع مصرف کننده) چراغ سیگنال می تواند روشن یا خاموش بودن دستگاه را مشخص کند. در کارخانه ای که تعداد زیادی ماشین با هم در حال کار هستند و فاصله ماشین ها نسبت به تابلو زیاد است از چراغ سیگنال استفاده می کنیم.
در مدار فرمان، لامپ سیگنال به طور موازی با بوبین کنتاکتور وصل می شود، زمانی که مدار قطع باشد لامپ سیگنال خاموش است و وقتی که کنتاکتور شروع به کار کرد، لامپ نیز روشن می شود. لامپ سیگنال در مداری که دارای رله حرارتی است جهت اطلاع از قطع شدن مدار در مقابل جریان اضافی مورد استفاده قرار می گیرد و به کنتاکت باز رله وصل می شود تا وقتی که رله عمل می کند کنتاکت باز، بسته شده و لامپ روشن می شود.
مثلاً لامپ سیگنال سبز که با استفاده از تیغۀ باز کنتاکتور به همراه کار ماشین روشن می شود حالت عملکرد صحیح ماشین را مشخص می کند و لامپ سیگنال قرمز و تیغۀ بسته همان کنتاکتور در مواقع بروز حادثه ما را از عمل نکردن ماشین با خبر می سازد. علامت مشخصۀ چراغ سیگنال و علایم دیگر خبری (زنگ، بوق، شمارنده ها و …) با حرف (h) نشان داده می شود.
استاندارد رنگ چراغ سیگنال
مانند همه تجهیزات برق صنعتی، برای استفاده از این تجهیز نیز باید استانداردهایی را رعایت کرد تا اپراتور در زمان استفاده از دستگاه دچار اشتباه نشود. معمولا در زمان ساخت تابلو برق، از پنج رنگ سبز، قرمز، زرد، آبی و سفید برای نمایشگرهای درب تابلو استفاده میشود، که کاربرد آن‌ها به قرار زیر است:
- چراغ سیگنال سبز: برای نمایش وضعیت عادی (Safe)و نرمال سیستم، آماده به کارت یا استارت از این رنگ استفاده میشود.
- چراغ سیگنال قرمز:برای نمایش وضعیت خطر یا حالت غیرعادی (Danger) از این رنگ استفاده میشود.
- چراغ سیگنال زرد: برای نمایش وضعیت هشدار (Warning) از این رنگ استفاده میشود.
- چراغ سیگنال آبی: برای نمایش وضعیتی خارج از سه وضعیت بالا و بیشتر برای مواقعی که نیاز به اقدامی از سمت اپراتور باشد، استفاده میشود.
- چراغ سیگنال سفید: بیشتر در زمان‌هایی که فقط جنبه نمایشی دارد و نیاز به اقدامی خاص از سمت اپراتور نیست یا توجه و عدم توجه به آن مشکلی برای سیستم ایجاد نمی‌کند از این رنگ استفاده میشود. مثلاً در زمان فعال شدن تغذیه DC در مدار یا فعال شدن یک دستگاه
برای نمایش سه‌فاز با توجه به استاندارد کاری از رنگ‌های قرمز، زرد، آبی یا رنگ‌های قرمز، زرد و سبز، کنار هم استفاده میشود.
انواع چراغ سیگنال
در یک مدار لامپ سیگنال می تواند به شکل تکی یا با ترکیب لوازمی مثل شاسی های استارت استپ، کلید سلکتوری و شاسی اضطراری استفاده شود. از لحاظ ظاهری (ابعاد و شکل هندسی)انواع مختلفی چراغ سیگنال تابلویی تولید می شود. این چراغ ها از نظر قطر و ولتاژ به دو نوع تقسیم شده اند که هر یک بررسی می کنیم.
-
چراغ سیگنال بر اساس قطر
لامپ های سیگنال از لحاظ ابعاد به دو دسته ۱۶ و ۲۲ میلیمتری تقسیم می شوند که نوع ۲۲ میلیمتری آن ها در تابلوهای برق کاربرد دارند. برای نصب این چراغ ها در تابلو برق به ابزاری مانند پانچ، لیزر یا گردبر برای ایجاد سوراخی متناسب با ابعاد لامپ نیاز است تا به درستی در تابلو برق قرار گیرد.
-
چراغ سیگنال براساس ولتاژ
برای تعیین ولتاژ چراغ سیگنال باید از ولتاژ مدار فرمان در سیستم برق آگاه بود که بر این اساس چراغ های سیگنال در انواع ۲۴ ولت، ۴۸ ولت، ۱۱۰ ولت و ۲۲۰ ولت تولید می شود. در مواردی که چراغ سیگنال LED استفاده شود نمی توان آن ها را تعویض کرد ولی در لامپ سیگنال رشته ای امکان تعویض چراغ سیگنال وجود دارد.
برای تعیین ولتاژ چراغ سیگنال باید از ولتاژ مدار فرمان در سیستم برق آگاه بود که بر این اساس چراغ های سیگنال در انواع ۲۴ ولت، ۴۸ ولت، ۱۱۰ولت و ۲۲۰ ولت تولید می شود. در مواردی که چراغ سیگنال LED استفاده شود نمی توان آن ها را تعویض کرد ولی در لامپ سیگنال رشته ای امکان تعویض چراغ سیگنال وجود دارد.
مهم ترین عوامل موثر برای انتخاب یک چراغ سیگنال
- ولتاژ
- رنگ
- شرایط محیطی
- ابعاد
- لوازم جانبی مورد نیاز
- نمایش وجود یا عدم وجود برق در تابلو برق
- روشن و خاموش بودن کلید
- وارد شدن خازن به مدار
- نمایش تریپ
- نمایش خطا